Blog
Klik hier om op de hoogte blijven van Blog Updates

Herijking Nederlands Faillissementsrecht, een tussenstand

13-09-2018

In een brief van 26 november 2012 kondigde de toenmalige Minister van Veiligheid en Justitie een wetgevingsprogramma herijking faillissementsrecht aan. Het wetgevingsprogramma is gebaseerd op drie pijlers, te weten: fraudepijler, de reorganisatiepijler en de moderniseringspijler. Op 11 september 2018 verscheen de laatste voortgangsrapportage van de Minister van Justitie en Veiligheid. Deze blog is bijgewerkt tot 13 september 2018.

Fraudepijler

Drie wetsvoorstellen die deel uitmaken van deze pijler zijn inmiddels in werking getreden:

Op 1 juli 2016 traden in werking de Wet civielrechtelijk bestuursverbod  (kamerstukken 34011) en de Wet herziening strafbaarstelling faillisementsfraude (kamerstukken 33994). Op 1 juli 2017 is in werking getreden de Wet versterking positie curator (kamerstukken 34253).

Zie over deze onderdelen van de herijking: Renssen, S. (2017) De herijking van het faillissementsrecht: De pijler fraudebestrijding. Samantha Renssen. In dit boek wordt zowel de inhoud als de totstandkoming van deze wetten uitgebreid beschreven. 

Onderdeel van de fraudebestrijding was ook de gedachte van de overheid om te komen tot een Centraal aandeelhoudersregister (CAHR). Op 19 januari 2017 is door twee kamerleiden een initiatief wetsvoorstel (34661) ingediend voor een dergelijk register. Uit een brief van 3 september 2018 blijkt dat het wetsvoorstel kennelijk nog steeds hangt. Volgens dit wetsvoorstel wordt het CAHR bijgehouden door de Koninklijke Notariele Beroepsorgranisatie (zie ook Van Schilfgaarde Van de BV en de NV (17e druk) (2017), nr. 33 en Koster, H. in WPNR 2017/7169). Het CAHR register waarin alle aandeelhouders worden ingeschreven dient te worden onderscheiden van het UBO-register. Op grond van de vierde Europese antiwitwasrichtlijn (Richtlijn (EU) 2015/849) was Nederland gehouden om uiterlijk op 26 juni 2017 het zogenaamde utlimate benificial owners register (UBO-register) te implementeren in Nederland.  In het voor iederen toegankelijke UBO register worden aandeelhoudersbelangen van meer dan 25% geregistreerd.  Zie over het UBO-register in Europa blog van 8 februari 2018 van Ellen Timmer. Daaruit blijkt dat Nederland kennelijk niet de enige is die de deadline niet gehaald heeft. Het wetsvoorstel wordt  nu pas in 2019 verwacht. Dat heeft te maken met het feit dat er inmiddels een vijfde Europese antwitwasrichtlijn is. Daaruit blijkt dat het UBO-register openbaar is. Ok, we moeten nog even wachten, maar dan hebben we ook wat (tenminste dat hoop ik) 

Zie voor de eerdere consultatie over het wetsvoorstel: Implementatie register uiteindelijke belanghebbenden,

Moderniseringspijler

De implementatie van pijler 3, modernisering faillisementsprocedures geschiedt ook via een wetsvoorstel dat op 2 december 2015 onder de titel Wet modernisering faillissementsprocedure ter consultatie op de internet consultatie pagina van de overheid werd geplaatst, zie hier. De consultatietermijn sloot op 1 maart 2016. Legal Houdini Academy heeft een bewerking van het voorstel gemaakt om de leesbaarheid te vergroten. Het maakt onderdeel uit van de digitalisering van de rechtspraak in Nederland. Vergelijk twee verhelderende blogs van Stibbe over de Wet Modernisering faillissementsprocedure en over de digitalisering van de rechtspraak in Nederland,  Zie ook Hummelen in TvI 2016/4 over het wetsvoorstel. De wet is inmiddels aangenomen en wacht op in werking treding, het streven is per 1 januari 2019. Zie voor een Engelse samenvatting: Artikel Hummelen

Reorganisatiepijler

Pijler 2, bevordering van het reorganiserend vermogen van het bedrijfsleven, is wat mij betreft de kern van de herijking. Aanvankelijk werden de wetsvoorstellen aangeduid als Wet continuïteit ondernemingen I, II en III (WCO I, II en III). Inmiddels gaan de wetsvoorstellen door het leven onder de namen: WCO I, Wet Continuiteit ondernemingen I, Wet Homologatie onderhands akkoord ter voorkoming van faillissement (voorheen dus: WCO II, nu ook wel WHOA) en Wet versterking doelmatigheid faillissementsprocedures (voorheen dus: WCO III).

WCO I betreft de invoering in de Faillissementswet van de mogelijkheid voor de rechtbank om op verzoek van een schuldenaar al voor een mogelijke faillietverklaring in stilte aan te wijzen wie zij zal aanstellen als curator en benoemen als rechter-commissaris mocht het daadwerkelijk tot een faillissement komen teneinde een doorstart te faciliteren. WCO I is in consultatie geweest. De reactie zijn verwerkt en het wetsvoorstel is voor advies naar de Afdeling Advisering van de Raad van State gezonden.  Deze heeft gereageerd en inmiddels is WCO I als wetsvoorstel 34218 bekend. Legal Houdini Academy heeft het oorspronkelijke wetsvoorstel van wat toelichtende opmerkingen voorzien om het eenvoudiger leesbaar te maken. Kijk hier. Nadat de behandeling bij de Eerste Kamer was afgesloten maar voor de stemming, kwamen er nog nadere vragen van de Eerste kamerleden met betrekking tot de vraag of de WCO I wel aan de Europese regels met betrekking to de bescherming van werknemers bij overgang van onderneming voldeed. Vergelijk hier voor de gestelde vragen en de antwoorden van de minister. Dat heeft kennelijk ook niet tot een gewenste uitkomst geleid, gelet op het feit dat daarna  nog twee kamerstukken zijn verschenen, te weten 34218-H en 34218-I (de laatste met twee bijlagen, een tweetal brieven van de Nederlandse Orde van Advocaten en een brief van de FNV en CNV.  Persoonlijk zou ik dat jammer vinden omdat er alle reden is om het wetsvoorstel door te zetten en snel in te voeren zelfs na het inmiddels berichte Estro arrest van het Europees Hof van Justitie. De Minister heeft gevraagd om hervatting van de behandeling, we wachten af.  

De consultatie voor WCO II  zoals de het wetsvoorstel voorheen werd aangeduid, is afgesloten op 15 december 2014. De WHOA, is bedoeld een dwangakkoord buiten een faillissement te faciliteren. Zie over het faciliteren van een dwangakkoord in algemene bijgaand artikel van de hand van Legal Houdini Academy.

Nadat aanvankelijk gedacht was dat er nu een wetsvoorstel zou komen verraste het Ministerie de markt met een tweede consultatie ronde. De WHOA is ingrijpend gewijzigd ten opzichte van de WCO II. De consultaties reacties zijn binnen en het Ministerie is nu weer aan zet.  Uit de brief van 11 september 2018 blijkt dat er hard aan een wetsvoorstel gewerkt wordt.

In WCO III is inmiddels hernoemd tot Wet versterking doelmatigheid faillissementsprocesrecht en is nog steeds in voorbereiding. Onder deze noemer zullen verschillende maatregelen worden opgenomen die er op gericht zijn de curator beter in staat te stellen om het faillissement op een doelmatige wijze af te wikkelen en op die manier de schade voor alle betrokkenen bij het faillissement zoveel mogelijk te beperken. Daarbij zal tevens worden gekeken naar de positie van de verschillende betrokkenen van het faillissement zoals crediteuren met een pand- of hypotheekrecht, overheidscrediteuren, concurrente crediteuren en de werknemers.  Er leek nog weinig schot in dit deel van de herijking te zitten maar uit de briegf van 11 september 2018 blijkt dat er intensief overleg wordt gepleegd. Spannende tijden.

Europees Insolventierecht

Per 26 juni 2017 is in werking getreding de wijziging van de Europese insolventieverordening. De tekst van de wijzigingen van de Europese insolventieveordening vindt u hier. Een bewerking van de Nederlandse versie met commentaar Legal Houdini Academy treft u hier aan.  Vergelijk het client memo van Linklaters over de wijzigingen.

Zie voor de Nederlandse Uitvoeringswet EU-insolventieverordening: deze lokatie.

Inmiddels wordt er hard gewerkt aan een richtlijn voor pre-insolventies. Ook hier dus spannende tijden.

 


Update syllabus tot zekerheid waarvan

26-08-2018

Legal Houdini Academy beschikt over een syllabus waarin de onderwerpen; tot zekerheid waarvan, de overgang van zekerheidsrechten en de regres en subrogatie worden beschreven. Naar aanleiding van recente ontwikkelingen is de syllabus per 26 augustus  2018 weer aangepast en hier te vinden. 


De toekomst van internationale herstructureringen na de implementatie van WCO II en EIR 2017. Het beste moet nog komen!

19-11-2016

In het preadvies voor de NVRII van 2015 dat Johan Jol op 6 november 2015 op de jaarvergadering van de NVRII heeft toegelicht komen internationale herstructureringen aan de orde. In het eerste deel van het preadvies geeft Johan een historisch overzicht van negentien internationale herstructureringen die plaatsvonden in de periode 2002-2015. Vervolgens besteedt hij in het tweede aandacht aan de ontwikkelingen die plaats hebben gevonden in de Nederlandse en internationale insolventiewetgeving en die binnnenkort verwacht worden zoals de WCO II en de wijzigingen van de europese insolventiewetgeving die ingaan in 2017.

Tenslotte stelt hij zich de vraag of de negentien herstructureringen anders zouden gaan onder de gewijzigde regelgeving. 

Het finale pre-advies is hier beschikbaar. Zie ook: Insol fellow BLOG


Aasgierfonds, of toch gewoon private equity

29-01-2016

In de blok van 5 september 2015 schreef ik of over in Belgie ingevoerde maatregelen gericht tegen private equity en over de initiatiefnota van de PvdA in Nederland. Op 21 december 2015 kwam de reactie van de Minister van Financien uit. 

De Minister deelt de visie van de opstellers van de initatiefnota private equity een bijdrage kan leveren aan de Nederlandse economie en daarbij rekening moet houden met andere stakeholders. Anders dan de opsteller van initiatiefnota heeft het kabinet niet de indruk dat de hele sector private equity door excessen wordt gekenmerkt. Het kabinet onderschrijft de toegevoegde waarde die private equity kan leveren voor wat betreft de verstrekking van risicodragend kapitaal voor Nederlandse bedrijven. Als concreet voorbeeld noemt de minister in zijn reactie de recente overname door private-equityfondsen van onderdelen van het failliete Imtech (zie pagina 3 van de brief). Het kabinet zal echter een onafhankelijk onderzoek laten uitvoeren om meer inzicht te krijgen in de situatie rondom private equity investeringen. 

Voor wat betreft de concrete voorstellen in de initiatiefnota is de Minister echter terughoudend. De voorgestelde aanpassingen van de fiscale wetgeving zullen worden bezien in het licht van de Europese ontwikkelingen en niet eerder dan op Prinsjesdag 2016 worden ingediend, daarbij zal met name worden bezien of de fiscale regeling inzake beperking renteaftrek moet weer moet worden aangepast. De Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen reageert postief over de beperkte aanpassing van de fiscale wetgeving, en steunt het voornemen van het kabinet of zorgvuldigheid te betrachten bij de aanpassingen, vergelijk. p. 2 van hun reactie . De civielrechtelijke beperkingen die er toe zouden moeten leiden dat bedrijven die door private equity worden overgenomen niet garant mogen staan met hun eigen bezittingen en tot de onmogelijkheid van de overgenomen bedrijven om aan hun aandeelhouder te lenen, acht de Minister niet noodzakelijk in verband met de reeds aanwezige wetgeving (zoals art. 9 Boek 2 BW, regels behoorlijke taakvervulling bestuurders, art. 2:129 BW, art. 2: 239 BW inhoudende regels met betrekking tot tegenstrijdig belang en art, 2:216 BW, regels met betrekking tot uitkering aan aandeelhouders. De Minister wijst voorts op een wijziging van de Wet Financieel Toezicht waarmee de Alternative Investment Fund Managers (AIFM) richtlijn in Nederland is geimplementeerd en waardoor de beheerders van private equity fondsen onder toezicht van de AFM zijn gekomen, Op grond van art. 4:37v van de WFT is de beheerder van een private equityfonds verplicht om in de eerste twee jaar nadat deze een controlerend belang heeft verkregen in een onderneming, zich te onthouden van het bevorderen, steunen op opdragen van bepaalde handelingen die tot een aanzienlijke daling van het vermogen van de ondernemingen kunnnen leiden. Zie over de bepekingen van art. 4:37v van de WFT artikel van Barneveld uit 2013. Eerst in 2017 zal de AIFM richtlijn worden geevalueerd. De NVP deelt de visie van het kabinet (p. 3 van de reactie). 

De private equity sector kan voorlopig opgelucht ademhalen lijkt me, de initiatiefnota leidt niet tot concrete actie op dit moment. Ook de reactie van de NVP doet me concluderen dat de NVP zich geen grote zorgen maakt. DCe NVP is politiek wel handig en komt zelf met drie concrete maatregelen. De eertse is actualisatie van de gedragscode van de NVP zodat er betere transparantiue komt van de inkomsten en kosten van private equity.  De tweede betreft het opstellen van een informatiedocument voor ondernemingsraden. Tenslotte zal de NVP nog meer gaan uitdragen wat private equity voor Nederland betekent. Zie over de reactie van de NVP ook het NRC van 22 december 2015.

De rapportage van het FD van 22 december legt overigens een iets andere nadruk met als kop "Strakkere regels voor private equity". Ik vind dat wel meevallen, het had allemaal - voor private equity - veel erger kunnen zijn. Het commentaar van het FD van 23 december meent dat private equity zich onvoldoende realiseert dat zij hun bestaansrecht ontlenen aan maaatschappelijke legitimatie. Daarmee scheert wat mij betreft het FD de hele private equity sector ten onrechte over een kam. Ik denk dat een belangrijk deel van de sector zich daar ter dege van bewust is. 

Zie ook de blog van het advocatenkantoor Stibbe van 12 januari 2016. In het tijdschrift ondernemingsrecht van januari 2016 (Ondernemingsrecht 2016/17) verscheen onder de titel "Strengere regels voor private equity" commentaar van Jaap Barneveld. Ook Barneveld meent dat de herinvoering van het oude art. 207 c voor private equity partijen niet gewenst. 


Houdini act Yukos Oil Corporation niet succesvol tegen haar Nederlandse crediteuren

30-11-2015

Het in Rusland uigesproken faillissement van Yukos Oil Corporation heeft al tot vele rechterlijke uitspraken in Nederland aanleiding gegeven, onder meer een tweetal arresten van de Hoge Raad (Hoge Raad 19 december 2008, ELCI:NL:HR:2008:BG3573, NJ 2009/456 en HR 13 september 2013, ELCI:NL:HR:2013:BZ5668, NJ 2014/454). In deze arresten werd nader invulling gegeven aan de vraag wat de reikwijdte van de erkenning in Nederland van een in een ander land uitgesproken faillissement is voor die gevallen dat niet bij een Nederland bindende internationale regeling anders is bepaald. Kort gezegd is de conclusie dat de rechtsgevolgen die door het faillissementsrecht van dat andere land worden verbonden in Nederland geen werking hebben voor zover deze rechtsgevolgen ertoe zouden leiden dat onvoldane crediteuren zich niet meer kunnnen verhalen op - tijdens of na afloop van het faillissement - in Nederland aanwezige vermogensbestanddelen van de (voormalige) gefailleerde.  In dit geval was er beslag in Nederland gelegd op vermogensbestandelen van Yukos Oil Corporation, in het bijzonder door Yukos Oil Corporation gehouden aandelen in Yukos Finance B.V.. Dit beslag was gelegd door  Yukos Capital S.A.R.L. en Glendale Group Limited ten tijde van in Rusland uitgesproken faillisement van Yukos Oil Corporation. Niettegenstaande het beslag zijn de aandelen vervolgens verkocht en geleverd aan Promneftstroy.  

Yukos Capital S.A.R.L. en Glendale Group Limited zijn vervolgens gaan procederen tegen Yukos Oil Corporation in Nederland en Promnefstroy is tussen gekomen. De stelling van Promnefstroy  was dat omdat het faillissement van Yukos Oil Corporation inmiddels in Rusland was beeindigd en Yukos Oil Corporation opgehouden was te bestaan, Yukos Capital S.A.R.L niet ontvankelijk waren in hun vorderingen. Het hof was tot de conclusie gekomen dat niet meer bestaan van Yukos Oil Corporation een rechtsgevolg is van het Russisch faillissementsrecht en dat daarom dit effect niet kan worden ingeroepen tegen de beslagleggers.  De Hoge Raad oordeelt in zijn beslissing van 13 november 2015 (ELCI:NL:HR:2015:3299) anders en komt tot de conclusie dat de beeindiging van een corporatie beoordeelt wordt door internationaal rechtspersonenrecht. Echter, vervolgens concludeert de Hoge Raad dat in een geval als het onderhavige, waarbij de oorspronkelijke beslagene niet meer bestaat maar een andere eigenaar is geworden van de beslagen activa, de procedure verder gevoerd kan en moet worden tussen de beslagleggers en de nieuwe eigenaars.  Het geding zal verder voortgezet worden tussen de beslagleggers en Promneftstroy. Zie inmiddels ook deze cassatieblog van 26 november 2015, Noot Steneker in JOR 2016/24 en Van der Plan in Maandblad voor Ondernemingsrecht 2016,  afl 3. 


Aasgierfondsen aangepakt, in België maar mogelijk ook in Nederland

05-09-2015

Belgie loopt voorop in de strijd tegen aasgierfonden. In Juli 2015 werd het wetsontwerp teneinde de activiteiten van de aasgierfonden aan te pakken aangenomen. In deze wet worden de activiteiten van aasgierfondsen aan banden gelegd. Overigens, het gaat hierbij slechts om activiteiten die zich richten op de handel en wandel van aasgierfonden in overheidsschuld, niet voor zover deze zich richten tegen andere schuldenaren. De wet richt zich op op iedere schuldeiser die een ongeoorloofd voordeel nastreeft door een lening of een schuld van een Staat af te kopen. De definitie van ongeoorloofd voordeel is interessant. Het gaat dan om een klaarblijkelijke wanverhouding tussen de afkoopwaarde van de lening of de schuld door de schuldeiser en de nominale waarde van de lening of de schuld dan wel tussen de afkoopwaarde van de lening en de schuld en de bedragen waarvan de schuldeiser betaling vereist. De oplossing die de Belgische wetgever heeft gekozen is ook creatief: de rechten van de schuldeiser worden beperkt tot de prijs die de schuldeiser betaald heeft om die lening of schuld af te kopen.

De bedoeling zal zijn om op deze wijze het voor de aasgierfondsen niet meer aantrekkelijk te maken om staatsschuld onder de nominale waarde in te kopen en dan vervolgens deze te trachten tegen nominale waarde te incasseren. 

Als gezegd, de wet richt zich alleen tot staatsschuld. Andere activiteiten van aasgierfonden worden niet beperkt. Zie ook de Memorie van Toelichting. Gelet op het feit dat er nog steeds geen formele juridische mogelijkheden zijn om de schulden van staten te herstructureren, lijkt deze stap van de Belgen te begrijpen. Maar: aasgierfondsen kunnen vaak een hele nuttige rol vervullen doordat zij liquiditeit genereren voor de houders van schuld die geherstructureerd moet worden maar die, om welke reden dan ook, niet aan deze herstructurering willen meewerken. Een recent voorbeeld daarvan volgens de Nederlandse kranten is de recente financiele herstructurering van Van Gansewinkel. Zie bijvoorbeeld  NRC van vrijdag 24 juli 2015 (in de krant een dag eerder verschenen). Mogen aasgierfondsen daar niet voor beloond worden?  Ik denk dat de Belgische wetgever niet die situatie heeft willen vangen, in zo'n geval zal er geen klaarblijkelijke wanverhouding zijn. Voor wie meer wil weten over de aasgierfondsen, zie het boek George Schulze: the Art of Vulture Investing. Laat u niet afschrikken door de slechte kritieken op Amazon, die tonen maar weer eens de relatief beperkte waarde aan van dergelijke kritieken. Schulze weet waar hij het over heeft en geeft een mooi overzicht van wat vulture fondsen kunnen doen. Enig kritiekpunt van mijn kant op het boek: een formele insolventieprocedure is niet altijd de oplossing, in tegenstelling tot wat hij schrijft, maar dat komt ongetwijfeld door zijn Chapter 11 USA voorkeur. Wie niet wil lezen maar wil kijken en luisteren naar hem, zie Youtube.  Wil je alleen luisteren naar hem, dan kun je dat ook er is een audible versie van het boek beschikbaar. Die wordt gek genoeg dan wel heel goed beoordeeld volgens de reviewen en daar ben ik het mee eens. 

Kennelijk vindt de PvdA dat wij in Nederland niet mogen achterblijven. En, om in wielertermen te spreken: de PvdA gaat erop en er over door te komen met een Initiatiefnota tegen aggressieve opkoopfondsen. Het AD pakt meteen groots uit op dit onderwerp. Het FD doet het - gelukkig - wat meer bescheiden en geeft vervolgens - zoals het FD betaamt - genuanceerd commentaar. Bartjes steekt vervolgens de loftrompet over het J.C. Flowers als eigenaar van NIBC Bank. Het door Flowers gerunde fonds redde in 2007 NIBC (in het kader van full disclosure, ik werkte toen bij NIBC). Niet alle private equity is over een kam te scheren en dat weet de PvdA vast ook, al staat daar niets over in die nota. De woordvoerder van de PvdA Nijboer op dit dossier kiest bewust de confrontatie zo blijkt uit het interview dat op 26 augustus in het NRC verscheen. Vergelijk het volgende citaat: "Private equity en ik staan nog ver van elkaar" .

De PvdA wil dat er een aantal fiscale aanpassingen komt op die - kort gezegd - de aftrekbaarheid van leningen verder beperken. Het meest verregaand zijn beslispunt V en VI  van de nota. In beslispunt V  wordt met zoveel woorden voorgesteld dat het recent afgeschafte artikel 207 c Boek 2 BW weer wordt ingevoerd voor private equity bedrijven door te stellen dat bedrijven die door private equity zijn overgenomen niet met hun eigen bezittingen garant mogen staan voor de overnameschuld. Onder VI staat dat bedrijven die door private equity (terzijde, wat bedoelt de PvDA daar precies mee) worden overgenomen niet geld mogen lenen aan de aandeelhouder als daarmee de overnameschuld wordt afgelost. Interessante materie om te blijven volgen, private equity ligt onder vuur in Nederland. De PvdA schiet naar mijn mening door en kan beter nadenken over hoe Nederland zich bij Belgie aansluit of in ieder geval hoe de goede en kwade private equity partijen van elkaar worden gescheiden. En dat was toch echt de bedoeling van initiatiefnbemer Nijboer in januari 2015, zo blijkt uit het artikel van hem in de Volkskrant van 29 januari 2015. Naar ja, dat zal politiek wel niet aardig zijn. Gelukkig heb ik meer verstand van het (insolventie)recht. (vrij naar Gelukkig heb ik meer verstand van verzekeringen, dat heb ik dan weer niet).

Het kabinet is inmiddels om een regeringsstandpunt gevraagd. We wachten in spanning af.


Insolad wil nieuwe regeling surseance van betaling

15-02-2015

Terwijl de Nederlandse wetgever druk bezig is met de herijking van de Nederlandse insolventiewetgeving komt Insolad met een eigen concept ontwerp, een aanpassing van de bestaande regeling van surseance van betaling, inclusief een concept  toelichting. Nu wisten we al dat de Nederlandse wetgever als onderdeel van het herijkingprogramma, ook zou gaan bezien of de regeling van de surseance van betaling aanpassing behoefde. Het korte antwoord daarop was ook al bekend: ja, er komen aanpassingen. 

Volgens het concept voorstel van Insolad moet de nieuwe surseance van betaling regeling de volgende elementen bevatten:

 (1) De procedure dient mede te werken ten aanzien van preferente schuldeisers  en tot op zekere hoogte ten aanzien van zekerheidsschuldeisers; (2) Het akkoord dient alle schuldeisers en aandeelhouders te kunnen binden; (3) Er dient een uitbreiding plaats te vinden van de opzeggingsbevoegdheid van de schuldenaar/bewindvoerder ten aanzien van lopende overeenkomsten; (4) Het door de invoering van het BBA gecreëerde verschil voor ontslagen in surseance en faillissement dient opgeheven te worden; en (5) Er dient de mogelijkheid gecreëerd te worden van lichtere vormen van bewindvoering en van zelfbestuur door de schuldenaar ("debtor in possession"). 

Weliswaar bevat het concept voorstel van Insolad nuttige aanknopingspunten voor aanpassingen van een regeling voor de surseance van betaling maar ik voorzie ook veel discussie over het voorstel. Controversieel lijkt mij vooral het idee om de positie van werknemers in de surseance van betaling aan de orde te stellen door de opzeggingsmogelijkheden van arbeidsovereenkomst aan te passen. Verder valt op dat Insolad kiest voor een aanzienlijke verzwakking van de positie van de pand- en hypotheekhouder. Eerlijk gezegd hoop en verwacht ik dat de wetgever het initiatief aan zich houdt en komt met eigen gedachten in het kader van WCO III die in het kader van consultatietrajecten eerst met alle relevante stakeholders worden besproken en getoetst op haalbaarheid. 

Wordt vervolgd, want het voorstel van Insolad is ook nog niet definitief.

 


Update Nieuw Geld Nieuwe Zekerheden

12-07-2014

Sinds de Van Dooren Arrest van de Hoge Raad (zie de blog van mij van 23 juni 2012 en het relevante artikel) bestond er discussie over de vraag wie de bewijslast heeft in een geval dat binnen een jaar na de laatste verstrekking van nieuw geld tegen nieuwe zekerheden. De benoemde curator start dan een pauliana procedure, wie moet bewijzen dat de verstrekker van het krediet wetenschap van benadeling van crediteuren had.

Op 29 november 2013 heeft de Hoge Raad in een helder arrest uitsluitsel gegeven met de volgende overweging (Rov 3.7.):

"Het bewijsvermoeden van art. 43 lid 1, aanhef en onder 2°, Fw is een uitzondering op de stelplicht en bewijslast op grond van art. 42 Fw en mag niet ruim worden uitgelegd (vgl. HR 4 februari 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA4726, NJ 2000/192). Uit de totstandkomingsgeschiedenis van art. 43 Fw, zoals weergegeven in de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 2.25 e.v., blijkt dat het bewijsvermoeden zijn rechtvaardiging vindt in het verdachte karakter van de rechtshandeling. Dit verdachte karakter berust erop dat de handelingen waarop het bewijsvermoeden betrekking heeft, gewoonlijk zullen worden verricht in het volle bewustzijn dat de schuldeisers erdoor benadeeld worden. Een dergelijk karakter kan niet op voorhand worden toegeschreven aan de rechtshandeling waarin bij het aangaan van een nieuwe kredietrelatie zekerheid wordt bedongen voor de verschaffing van krediet(ruimte), zoals in het onderhavige geval."

De bewijslast rust op de curator en zo hoort het ook.

Zie inmiddels de diverse commentaren bij dit arrest bekend onder de naam Roeffen qq / Jaya verschenen in JOR 2014, 213 (Noot Van der Weijden), NJ 2014, 9 en Ondernemingsrecht 2014/42 (Noot Boekraad)

 


HNL, het nieuwe leren, een impressie

21-05-2014

Legal Houdini Academy gelooft in de mogelijkheden van on-line teaching.

In het voorjaar van 2011 maakte Legal Houdini Academy als docent voor het eerst kennis met deze mogelijkheid van lesgeven als docent International Comparative Bankruptcy Law. Een impressie is hier te vinden.

Inmiddels heeft Legal Houdini Academy een lijst met videos van verschillende onderwerpen beschikbaar. Deze lijst is hier te vinden. Zie ook het voor Nederlandse juristen fraaie inititiatief On Line Law Collegue

Niet alle videos zijn niet vrij toegankelijk, indien u interesse heeft, kunt u contact opnemen met Legal Houdini Academy.  Zie voor gebruiksvoorwaarden met betrekking tot de videos de Algemene Voorwaarden.  


Comi in groepsverband

23-09-2013

In deze notitie (uitsluitend in het Engels beschikbaar), opgesteld ten behoeve van het volgen van de Global Insol Practitioners Course, besteed ik aandacht aan het Comi begrip bij ondernemingen in groepsverband. Achtereenvolgens komen aan de orde: de definitie van Comi, voorbeelden van het begrip Comi, recente ontwikkelingen en mijn eigen gedachten bij het begrip. 

De voorstellen van de Europese Commissie uit December 2012 komen ook, zij het beperkt aan de orde. Vergelijk voor een meer uitgebreide reactie Veder, Europese Ontwikkelingen in het insolventerecht TvI 2013/32 of Moss in Insol World 2nd quarter 2013.


Een Nederlandse Scheme, een goed idee?

10-07-2013

In een brief van 27 november 2012 heeft de Minister van Veiligheid en Justitie aangekondigd dat hij aanpassingen van de Nederlandse faillissementswetgeving onderzoekt. Legal Houdini Academy heeft specifieke gedachten over eventuele aanpassingen van de regeling met betreking tot het akkoord. Die gedachten sluiten weliswaar aan bij het Engelse Scheme of Arrangement, doch aanpassing aan de typische Nederlandse situatie is wel wenselijk. Op 18 april 2013 vond het Congres Eyes on Insolvency plaats waarin Legal Houdini Academy zijn voorstel presenteerde aan de hand van deze presentatie en het onderliggende artikel. Zie hier op de website www.eyesoninsolvency.nl  voor meer informatie over het onderwerp.

Kort gezegd: tegen de zin van de aandeelhouders en de minderheid van de crediteuren zou de rechter een akkoord moeten kunnen opleggen.

Vergelijk ook de presentatie over dit onderwerp die ik  21 maart jl. voor het Zifo gaf.Het artikel is inmidels verschenen in een uitgave van het Zifo.

Bij brief van 27 juni 2013 laat de Minister van Veiligheid en Justitie weten ook een aanpassing van de wetgeving te werken die een dergelijk akoord gaat faciliteren. 


Bubbels blazen en cashen op het leeglopen van de bubbels, is dat geoorloofd?

15-06-2013

 

Niet iedereen heeft verloren in de crisis van 2007 en de daarop volgende jaren. Sommigen speculeerden juist op het barsten van de bubbel en maakten daardoor enorme winsten. 

In april 2010  verschijnen artikelen in de pers over het door een hedge fund profiteren van leeglopen van de onroerend goed bubbel in Amerika. Snel daarna sleept de SEC Goldman voor het gerecht in verband met een soortgelijk probleem. Wat speelt hier?

Het eerste verhaal speelt zich af rond Magnetar, een hedge fund gevestigd in Illinois. Volgens Pro Publica (en niet Pro Republica zoals De Pers in haar verhaal 16 april 2010 meldde), een non-profit nieuws organisatie, zou dit hedge fonds zogenaamde CDO's (Collateralized Debt Obligations)  hebben laten bouwen met als doel te profiteren van het eventueel instorten van de waarde van de CDO.  Magnetar zou dit hebben gedaan door zogenaamde credit default swaps af te sluiten die tot uitkering  kwamen indien de waarde van de CDO instortte. Omdat Magnetar zelf eerst als zogenaamde equity investor (dat wil zeggen investeerde in het meest risicovolle gedeelte van de transactie) in de CDO's meedeed, stimuleerde zij eerst het bouwen van de CDO om vervolgens te profiteren van het instorten van de waarde.

Magnetar zelf overigens betwist de bevindingen van Pro Publica.  Zij stelt dat zij per saldo  "long" op de posities zat bij de CDO's waar ze zelf bij betrokken was (dus: ze had meer belang bij het handhaven van de waarde van het equity deel dan bij het instorten van de deal). Het afsluiten door haar van credit default swaps op het barsten van de  US onroerend goed markt  was niet direct gekoppeld aan haar investeringen in het equity deel van de CDO's. Wat natuurlijk niet afdoet aan het feit dat zij het rendement dat zij uit de equity investments haalde kon gebruiken om de credit default swaps te betalen (een credit default swap legt op de investeerder die een credit default swap neemt een verplichting om een premie te betalen; indien vervolgens het risico zich voordoet, krijgt de investeerder een uitkering in cash; een credit default swap heeft in dat opzicht veel weg van een verzekering).

Eerlijk gezegd, zou ik ook menen dat daar niets mis mee is, vooral ook indien Magnetar, zoals ze zelf aangeeft, aan de bij de CDO's betrokken partijen heeft aangegeven dat ze ook de credit default swaps aanging. Anders gezegd, Magnetar is volledig transparant geweest over haar positie.

Dat kan anders zijn indien - zoals volgens de SEC Goldman deed - partijen bij de transactie niet deugdelijk op de hoogte worden gesteld van de relevante betrokken belangen. Een van de grote winnaars van de crisis is het hedge fund van John Paulson. Volgens de SEC heeft Goldman zonder het de investeerders in de CDO te vertellen, een CDO gebouwd speciaal met het doel het voor Paulson mogelijk te maken om te investeren in het risico dat de CDO in elkaar stortte. Abacus 2007-AC1 is een CDO uit April 2007 die Goldman structureerde op verzoek van Paulson. De manager van de CDO, ACA, verkeerde - volgens de aanklacht van de SEC door mededelingen gedaan door Goldman - in de veronderstelling dat John Paulson in het equity deel van de transactie investeerde.  IKB investeerde US 150 miljoen in de transactie en verkeerde in de veronderstelling dat ACA de portefeuille zelfstandig had samengesteld en was niet op de hoogte van de positie van Paulson.  Het minst risicovolle gedeelte van de transactie,  de zogenaamde super senior werd gegarandeerd door de moeder van ACA, ACA Capital. ABN (het RBS deel) ging een credit default swap aan met Goldman die het risico dat ACA Capital haar verplichtingen niet na kwam dekte. Ook ABN was niet op de hoogte van de postie van Paulson volgens de aanklacht van de SEC.

Goldman wordt door de SEC verweten dat zij geen adequate informatie aan de investeerders heeft verstrekt. Goldman meent dat zij wel volledige informatie heeft verstrekt, dat ACA zelf de portefeuille heeft bepaald en dat zij nooit heeft gemeld dat Paulson in het equity deel van de transactie zou investeren. Goldman stelt zelf een aanzienlijk verlies te hebben geleden op de transactie omdat ze een aanzienlijk deel van de securities behield.

Het wordt spannend voor de SEC en Goldman. Indien vast zou komen te staan dat de collateral manager (en de investeerder IKB) door Goldman in de veronderstelling waren gebracht dat Paulson long in de transactie zat terwijl - dat staat na de erkening van Goldman nu vast - de transactie ontworpen is om voor hem short te gaan, dan zou ik menen dat de collateral manager (en de investeerder) niet deugdelijk zijn voorgelicht. Voor wat betreft ABN/RBS gaat de SEC wat mij betreft wat te snel. ABN/RBS keek - naar ik veronderstel - niet naar het kredietriscio van deze individuele transactie, maar naar het kredietrisico van ACA Capital als zodanig. Mijn mening wordt bevestigd door het antwoord van Goldman op de aanklacht, kijk hier op pagina 9 onder punt 5. Zie ook het artikel in de FD van 20 april 2010.

Maar, als zou blijken dat er geen foute informatie is verstrekt, vrees ik dat de SEC weer het onderspit delft. Waarom zou je als investeerder niet zowel in de upside als in de downside van een transactie mogen investeren. Volgens mij werken de verschillende soorten van strategie van opties exact volgens dat principe. Daarbij kan je nog de vraag stellen of je - zoals Magneter dat stelt te hebben gedaan - dit kenbaar moet maken. Ik zou menen - behoudens specifiek geldende voorschriften - van niet, mits je maar geen onvolledige informatie kenbaar maakt door slechts een gedeelte van de je belangen kenbaar te maken waardoor anderen misleid worden.  Kennelijk is dat ook de visie van de specialisten in de US, zo blijkt uit een rapport uit het FT van 20 april 2010.

Zie ook het commentaar in de Wall Street Journal van 18 april 2010(i)  en 18 april 2010 (ii).

WSJ rapporteert op 7 mei 2010 dat er schikkingsonderhandelingen gaande zijnde tussen de SEC en Goldman. Op 28 mei rapporteert de WSJ dat er een serieuze schikkingspoging wordt gedaan.

Niet alleen RBS/ABN maar ook de Rabobank meent getroffen te zijn, zij het dat in het geval van Rabobank gaat over Norma CDI 1 Litd. gestructureerd door Merrill Lynch. Vergelijk het bericht in de Wall Street Journal van 17 april 2010 en het FD van 19 april 2010. Vergelijk ook de Wall Street Journal van 27 december 2007 over Norma. Hier is de prospectus van Norma te vinden. Vergelijk over de Rabobank ook FD 20 april 2010.

Zie ook de uitgebreide rapportage in de NRC van 19 april 2010 en het FD op 20 april 20, 2010 (2x)

Op 11 mei 2010 verschijnt in de Wall Street Journal het bericht dat ook Morgan Stanley onderhevig is aan een overheidsonderzoek met betrekking to hara betrokkenheid bij CDO's. Interessant daarbij is dat volgens een bericht van de Wall Street Journal van 12 mei 2010  Morgan Stanley zelf short zou zijn gegaan bij de door haar georigineerde deals. Ben benieuwd of de investeerders dat ook wisten. Mijn onderbuikgevoel zegt dat ik als investeerder dat eigenlijk wel zou willen weten!

In ieder geval staat de aandelenkoers van zowel Goldman als Morgan Stanley onder druk.

Vergelijk ook het overzicht van Pro Publica over andere banken met als titel Bank Investigations Cheat Sheet en het bericht van 12 mei 2010 uit de WSJ.

Het onderzoek begint zich nu ook te breiden naar andere asset classes, zo blijkt uit het FD van 15 mei 2010 en de FT van 14 mei 2010.

Begin Juni blijkt dat de Financial Crisis Inquiry Commission het met Goldman aan de stok heeft over het te laat  verstrekken aan informatie, vergelijk de subpoena

Update Juli 2010

Op 15 juli 2010 wordt een schikking bekend gemaakt tussen de SEC en Goldman. Goldman betaalt een bedrag van 0,55 biljoen dollar, 300 miljoen aan de SEC, 150 miljoen aan IKB (die daarmee haar hele investering terugkrijgt en 100 miljoen aan RBS (als rechtsopvolger van ABN, een deel van de schade van RBS). Mijn mening is dat RBS daarmee goed wegkomt omdat RBS volgens mij helemaal niet geintereseerd was in de portefeuille zelf maar in het kredietrisico van ACA Capital. SEC overtuigt Goldman ook van de noodzaak te erkennen dat  Goldman ten onrechte in het marketing materiaal niet de rol van Paulson bij het selectie proces van de protefeuille meldde (zie het persbericht van Goldman). Goldman kondigt ook een aanscherping aan van haar interne controles, onder ander op het gebied van compliance en legal (zie de statement van Goldman).  Eind Juli wordt duidelijk dat Goldman ook controle svan e-mails gaat doen (verbod op schelden), zie WSJ 29 july 2010. De markt reageert verheugd op de schikking met de SEC en de aandelenkoers van Goldman stijgt onmiddellijk zoals blijkt uit de WSJ van 16 juli 2010. Op 28 juli 2010 rapporteert Bloomberg dat de rechter de schikking heeft geaccordeerd.

Maar, de civiele rechtszaken over de zaak tegen Goldman lopen nog wel. vergelijk daarover de berichten van Reuters op 28 july 2010, er zijn maar liefst 18 rechtszaken aanhangig tegen (vertegenwoordigers van) Goldman. 

De civiele rechtszaak tussen Rabobank en Merrill Lynch is daarentegen afgeblazen, zo blijkt uit een bericht van het FD van 27 juli 2010. Details over de inhoud van de schikking zijn niet bekend gemaakt. We weten dus ook niet of Rabobank iets betaald heeft gekregen.

Degenen die interesse hebben voor de Amerikaans juridisch achtergronden van procedures raad ik aan het artikel Legal and Economic Issues in Litigation arising from the 2007-2008 Credit Crisis te lezen van Bethel, Ferrell en Hu. Zie over de ethische kan van de zaak: rapportage van Sven Pillar Institute.

Update 7 januari 2011

Uit een bericht van de WSJ van 7 januari blijkt dat ACA een procedure tegen Goldman is gestart. De claim van ACA  is gebaseerd op misleiding en is te vinden op de website van ACA. 

Update April 2011

Het United States Senate Permanent Subcommittee on Investigations komt op 13 April 2013 met een uitgebreid rapport uit: Wall Street and the Financial Crisis: Anatomy of a Financial Collapse waarin het gedrag van Goldman Sachs zeer kritisch wordt beoordeeld ( in hoofdstuk VI Investment Bank Abuses). Ook Deutsche Bank krijgt er van langs. Kritiek: kort en goed: conflict of interest niet goed gemanaged. Zie ook het standpunt van Goldman Sachs.  

Update Februari 2012

Vertrekkende Hoofd PR Goldman, Lucas Van Praag (zie Bloomberg over vertrek) geeft op 8 februari 2012, de dag dat zin vertrek werd aangekondigd een telefonisch interview met VPRO's tegenlicht.  In deel 4 verdedigt hij, voor de laatste keer, het standpunt van Goldman over de problematiek van de tegenstrijdige belangen, die hij afdoet als risk management en niet als conflict als interest. Prima zou ik zeggen, mist dat voor de klant maar duidelijk is (hij zegt dat de wederpartij dat altijd weet). Hij maakt ook interessante opmerkingen over het proberen te voorkomen van silos in een organisatie.

De ingediende claim van ACA zou - althans volgens de Financial Statements as of September 30, 2011 van ACA (zie onder punt 14) en het blog van Structure Finance Litigation Blog nog steeds lopen. Het verweer van Goldman zou zijn: ACA had moeten vragen of Paulson short ging of niet. 

Deel 1 gaat over Griekenland en de Goldman swaps, die binnen de regels waren en afgesloten werden toen Griekenland al in de Eurozone zat. 

Kijk ook naar het programma zelf over Goldman en Griekenland

Update Mei 2012

Uit deze uitspraak van Judge Barbara Kapnick (met dank aan Orrick Herrington & Sutcliffe) blijkt dat de procedure tussen ACA en Goldman ondanks verwoede pogingen van Goldman er een einde aan te maken nog loopt, volgende zitting Juni 2012. Vergelijk ook Structured Finance Litigation bericht en het bericht van 26 april in de New York Law Journal.

Update Juni 2013

Met een kleine meerderheid van 3 tegen 2 heeft de New York Appellate Division of the Supreme Court op 14 mei 2013 het hoger beroep tegen de uitspraak van Kapnick in een voor ACA ongunstige zin beslist en de claim van ACA verworpen. ACA gaat overigens in hoger beroep en wijst er voorts op dat nog een zaak aanhangig is. De meerderheid van de rechters komt tot dit oordeel omdat - kort gezegd - het feit dat ACA erop vertrouwde dat Paulson de equity tranche zou nemen in strijd was met hetgeen in de prospectus werd vermeld en de statement van ACA dat het niet vertrouwde op advies van Goldman. Als het voor ACA essentieel was geweest, had zij er als professionele partij voor moeten zorgen dat dit ook als zodanig gedocumenteerd werd. Zie ook commentaar van BloombergReuters en Dealbreaker.


Alternatieve vormen van financiering

15-06-2013

In tijden van crisis is het verkrijgen van financiering voor ondernemingen niet eenvoudig. Recentelijk gaf Legal Houdini Academy op verzoek van Permeduc een cursus over alternatieve financieringsbronnen. Aan de orde kwamen: bankfinanciering, ondersteuning bankfinanciering, leasing, factoring, securitisatie, alternext, private equity, fondsen en crowdfunding. Syllabus met verwijzing naar relevante stukken is hier te vinden. Sheets zijn hier beschikbaar Ook de aparte syllabi over respectievelijk: bankfinanciering en structured finance zijn te raadplegen.


Too Big to Fail or Too Big to be Rescued or Too Complex to Exist or Too Complex,Too Big or Too Difficult to Regulate

29-05-2013

In het kader van de collegereeks voor de Thomas Jefferson Law School besteedde ik in een college aan de zogenaamde Too Big to Fail onderneming. Het gaat daarbij om een onderneming die - omdat ze te groot, te complex, belangrijk of te verbonden is met de rest van de economie van een land, door een land altijd zal worden gered. Indien de onderneming te groot is voor het land zelf, spreken we over Too Big to be Rescued. Naar aanleiding van het college (vgl. de sheets)  besloot ik het college om te werken tot een artikel waarin tevens aandacht wordt besteed aan de huidige ontwikkelingen rondom TBTB banken. Het artikel zou oorspronkelijk in het najaar van 2011 verschijnen maar heeft vertraging opgelopen en is eerst recentelijlk in 2012 als onderdeel van de bundel Overeenkomsten en Insolventie van de Serie Onderneming en Recht opnomen.  U vindt het tevens hier. De bronnen waarnaar ik in het artikel verwijs, zijn ook opgenomen.

Het artikel werd afgesloten op 24 juni 2011. Nadien kwam in Juli 2011 BIS met de voorstellen vanuit Basel voor Global Systemically Important Banks (G-SIB) en de Financial Stability Board  met het Consultative Document Effective Resolution of Systemically Important Financial Institutions. Deze voorstellen zal ik in een te zijner tijd te verschijnen update van het artikel verwerken. Zie vast het persbericht van Reuters van 19 juli 2011 over deze voorstellen.

In het artikel werd slechts zeer beperkt aandacht besteed aan het voorstel voor een Nederlandse Interventiewet. Zie voor een uitgebreide en kritische bespreking daarvan, Prof. mr. V.P.G. de Seriere in Ondernemingsrecht Juli 2011. Zie ook: Als de (Stille?) Noodklok luidt, oratie van Mr De Seriere (2012) met een verwijzig naar een concept van het  EU Commission voorstel.

Maart 2012:

Inmiddels heeft de Minister van Financien zijn nota Bescherming van spaargelden en scheiding van bancaire activiteiten uitgebracht. De nota veronderstelt dat er geen juridische ringfencing van activiteiten plaatsvindt, zoals dat in de UK wordt voorgesteld. Ook voor TBTF instelling (voor Nederland zijn dat: ABN AMRO, ING Bank, Rabobank en SNS Bank) wordt ervan uitgegaan dat een "ringfence ready" systeem wordt gebouwd.  Ik moet het volgens de Nota inmiddels door de Tweede Kamer goedgekeurde voorstel van de Interventiewet er nog eens goed op naslaan hoe men dat nu precies had gedacht. De voorstellen tot nog toe waren - voorzichtig uitgedrukt - niet erg robuust (zo bleek ook uit de verschillende commentaren). 

Voor wat betreft kapitaalseisen meent de Minister dat we voor nu in Nederland voldoende hebben gedaan en dat alhoewel er in Nederland thans nog geen eisen voor wat betreft de zogenaamde bail-in debt (terwijl die al wel in Zwitserland en UK voorliggen), we daarmee moeten wachten tot op Europees niveau regels worden gesteld. Dat lijkt me - gelet op het level playing field - een juiste gedachte.

De Minister denkt nog na over het eventueel in Nederland invoeren in Nederland van een variant van de Volcker regel (kort gezegd: restricties aan handel voor eigen rekening). Hij zal onderzoek (laten) doen. Maar eind Maart 2012 gaat de Minister onder druk van de kamer en mede naar aanleiding van een brief van het Sustainable Finance Lab om: er komt een bankencommissie die gaat onderzoeken of splitsing toch gewenst is, vgl. de FD van 28 maart 2012, "Kamer eist toch debat over splitsing van banken" en de FD van 29 maart 2012, "De Jager belooft bankencommissie"

Voor een algemene update van de ontwikkelingen rondom de TBTF problematiek van na de verschijningsdatum van mijn artikel, raad ik ook aan het artikel van Jaap Barneveld, Survival of the fattest? Over financiering van systeembanken met risicodragend vermogen, gepubliceerd in het NJB van 9 maart 2012 (link verwijst naar meer uitgebreide versie). 

Juni /Juli 2012:

De Voorstellen van de EU Commissie verschijnen op 6 juni 2012. Vergelijk link naar website, waar onder "EU framework for bank recovery and resolutions (June 2012) " is opgenomen de tekst, een korte samenvatting en ook een overzicht van frequently asked questions. Ik maakte een kort overzicht van dat onderdeel van de voorstellen dat mij het meest interesseert, de bail-in debt,  hier te downloaden (alleen in het Engels beschikbaar). Overigens het bail-in debt voorstel maakt geen deel uit van de Interventiewet die inmiddels aangenomen is. (zie Memorie van Antwoord 33059 C); "Volledigheidshalve merk ik op dat schuldafschrijving, of tegenwoordig beter bekend als bail-in debt, geen onderdeel uitmaakt van het wetsvoorstel." De Interventiewet is op 24 mei aangenomen maar heeft terugwerkende kracht vanaf 20 januari 2012. Zie de tekst hier en een memo van de hand van De Brauw over de wet, hier. Zie ook dit Memo van de hand van Nauta. Zie voor de ontkennende beantwoording van het antwoord op de vraag of de Interventiewet (voor zover deze richt op het ingrijpen bij systeembanken voor zover er sprake is van systeemrisico) aan de democratische waarborgen van het staatsnoodrecht voldoet S. Daniels in de NJB nr 26, 2012 onder de titel: de staatsnoodrechtelijke hiaten van de Interventiewet.

Ondertussen ontstaat de discussie of sommige banken wellicht "too complex to exist zijn". Zie Gillian Tett in FT op 7 juni 2012, te vinden ( met abonnement) hier. Deze discussie wordt verhevigd door het grote verlies dat JP Morgan leed door de zogenaamde London Whale, zie FT van 23 mei 2012: "JP Morgan Shows fighting complexity is futile" en  FT Mei 28, 2012. Fascinerend daarbij is overigens de stelling van WSJ (in een fraai artikel van Mei 18, 20120 (laatste update): "Inside J.P. Morgan's blunder" dat JP Morgan eerst door de berichtgeving in de kranten op de hoogte raakte door een artikel in de WSJ van 6 april 2012. Eerlijk gezegd lijkt mij dat een geval van too unlikely to be true.

Naar aanleiding van de discusie over de vaststelling van LIBOR (zo komt Sir Mervyn King, governor of de Bank of England met het idee dat LIBOR in de toekomst vastgesteld wordt aan de hand van daadwerkelijke transacties en niet op basis van schattingen, zie FT June 29, 2012) verscheen in het FT van 28 juni 2012 en zeer bankenkritisch artikel van Philip Augar met de titel: Too big to manage or regulate are what matter now.  Het curieuze is overigens dat hij vervolgens in zijn opiniestuk meent dat de regulator een belangrijke rol voor de regulator weggelegd ziet. Hoe verhoudt zich dan dat tot zijn titel? Ik voel zelf meer voor de versterking van de checks en balances in de instelling zelf. Prof. Gar Alperovitz stelt daarentegen in de New York Times van 22 Juli 2012 voor dat te grote banken worden genationaliseerd. Zie daartegenover Judy Shelton in de WSJ van Juli 24, 2012 die wijst op het falen van het genationaliseerde banksysteem in de USSR. 

Eind Juli 2012 verschijnt in de VS het Raport aan het Congress over Contingent Capital Requirements. Conclusie is vooralsnog: too difficult to regulate: "contingent capital instruments remain an area for continued private sector innovation. The Council encourages the Federal Reserve and other financial regulators to continue to study the advantages and disadvantages of including contingent capital and bail-in instruments in their regulatory capital framework". Verde wordt de eerste lijst met "systemically important financial market utilities" gepubliceerd door de Financial Stability Oversight Councl. Zie ook de uitleg van de FDCIC inclusief de toetsing per instelling.

Mei 2013

In Mei 2013 nam Legal Houdini Academy als openingspreker deel aan de Conferentie Herstel en afwikkeling van kredietinstellingen en beleggingsondernemingen. De sheets zijn hier te vinden.


Gedwongen Debt for Equity Swap en Exit Consent

24-04-2013

 

In 2010  bestudeerde ik de ontwikkelingen van herstructureringen van ondernemingen in de huidige crisis. De resultaten van mijn studie heb ik vastgelegd in een artikel dat is opgenomen in de Insolad bundel 2010. Omdat ik geloof in de toekomst van een papierlooskantoor, is het artikel hier ook te vinden. Verder een verwijzing naar op het internet - doorgaans zonder kosten -  toegankelijke bronnen die ik raadpleegde (stand per 25 september 2010). Het internet is een prachtige bibliotheek vol met  - vaak - gratis (daar houden Nederlanders van) informatie. Het internet lijkt in dat opzicht het bekende gezegde "there ain't  no such thing as a free lunch"  tegen te spreken.

Dat Nederland niet het enige land is waar na gedacht wordt over debt for equity swaps blijkt uit bijgaande artikelen over de situatie in Duitsland (artikel van Volker Kammel van Jones Day  en de artikelen van Sophie Vermeille  (via haar Linkedin pagina voor Frankrijk). 

In mijn artikel besteedde ik geen aandacht aan een andere techniek om dwarsliggende lenders uit te roken, de zogenaamde exchange offers met exit consent. Het gaat daarbij om het aantrekken van vervangende financiering waarbij de oude financiering wordt gestript van bepaalde voorwaarden. Vergelijk daarover het fraaie artikel van D.A. Vietor en A.C. Zwalve, de gevolgen van vreemd vermogen in Effecten en Vermogensrecht (2011), Serie Onderneming en recht deel 63 (verwijzing naar webpagina Nauta) en - voor de Engelstalige lezers - Richard J. Cooper en Dalmau Garcia, Holdouts in syndicated loan rescheduling, in Global Financial Crisis (2009).

Update Augustus 2012: De Exit Consent die gebruikt werd bij de herstructurering van Anglo Irish Bank in 2010 is inmiddels getoetst door Judge Briggs van High Court of Justice en niet acceptabel gevonden. Het gaat hier om een aggressieve toepassing van de Exit Consent waarbij met gebruikmaking van de collective action clausule die in de achtergestelde obligaties was opgenomen, de voorstemmers voor een conversie van de achtergestelde obligatie in een gewone obligaties (zij het met een aanzienlijke haircut), gedwongen werden in te stemmen met de aflossing van de door tegenstemmers niet geconverteerde achtergestelde obligaties tegen een bedrag van Euro 0,01 per Euro 1,000 (terwijl de marktwaarde van de achtergestelde obligaties op dat moment Euro 0,20 bedroeg).  Hoger Beroep zal wellicht volgen, maar toepassing van Exit Consent onder Engels Recht blijkt dus niet zonder gevaar. Zie ook de diverse commentaren die inmiddels zijn verschenen van de hand van Financial TimesDealbreaker, Brown Rudnick en Davis Polk.

Voor diegenen die een abonnement hebben op ABI Journal (Amerikaanse Insolventievereniging), zie ABI_Journal_Oct_2012 (ook verkrijgbaar op de Ipad) een artikel van de hand van Richard Corbi en Oscar Pinkas. Hun commentaar (dat volgens een noot onder het artikel geen opinion or view is) is helder: het gaat om de toepassing under Engels recht van de goede trouw die de meerderheid in acht moet nemen indien zij de minderheid willen binden. Dat bestaat dus kennelijk toch naar Engels Recht (en wij in Nederland maar denken dat dat principe in Nederland is uitgevonden). We zaten er kennelijk naast.

April 2013 Update

Zie voor een voorbeeld waar een Exit Consent wel acceptabel werd geacht door de Engelse rechter (het ging hier om het een extra betaling die voorstemmer (maar niet tegenstemmers)  kregen van de debiteur): [2013] EWCA Civ 364 April 22, 2013:  Azevedo versus Imcopa en de FT Blog van 22 april 2013: Consent of the (bondholder) governed. 


Een reis naar het centrum van het Internet

31-12-2012

Het Internet heeft zich in de relatief korte tijd waarin het bestaat tot een onmisbaar onderdeel van het communicatienetwerk van de wereld (en voor mij persoonlijk, ik kan eigenlijk geen dag meer zonder). Andrew Blum geeft in zijn boek: Tubes, a Journey to the Center of the Internet, een reisverslag van zijn zoektocht naar het het fysieke internet. Een boekverslag van mijn hand is hier opgenomen. Zie ook het op 16 juli 2012 in Fortune verschenen artikel van de hand van Andrew Blum en de podcast van de London School of Economics and Political Science van een lecture die Andrew Blum gaf op 3 juli 2012. 

Vgl. de NRC van 24 augustus 2012, reisboek, p. 9 voor een recensie van Bernard Hulsman, Lelijke buizen die internet heten.

Update November  en December 2012

Het afsluiten van het internet is tegenwoordig een middel van de overheid om te trachten de onderdanen onder controle te houden. Wilt u weten of u in een land woont waar de overheid dat makkelijk kan, bekijken dan dit artikel van Arik Hesseldahl (gevonden via mijn favoriete techie reporter Walt Mossberg van de WSJ). Ik weet nu waar ik dus niet moet gaan wonen. In Europa zit je - mede dankzij Marietje Schaake, zij is de auteur van het op 11 december 2012 door het Europees Parlement aangenomen rapport: Digital Freedom Strategy - prima. Zie de NRC Dagboek 2012 bijlage van Zaterdag 22 december 2012 voor een interview met haar. China daarentegen verscheprt de censuur op het internet om de stabiliteit van hun land te dienen (althans volgens dit artikel van de Volkskrant van 28 december 2012).  Zie ook Financial Times van 28 december 2012. De NYT van 28 december geeft overigens de meeste details over wat de Chinese autoriteit nu exact doen om politiek ongewenste informatie van buitenland te vookomen. De sites worden eenvoudig geblokkeerd. 

In de NJB van 30 november 2012 bepleiten Anne Meuwese en Leo van der Wees de weg naar een nieuwe juridische infrastructuur, open source legal information. Het artikel geeft ook een mooie tussenstand van de huidige mogelijkheden en is alleen daarom al lezenswaardig. Zie ook het Platform Open Commentaren. Voor een leuk Nederlands boek over de Wet op Internet verwijs ik naar het boek me die titel van Arnoud Engelfriet waarin allerlei aspecten van het recht en internet aan de orde komen, zoals: bloggen, hyperlinks, auteursrecht op het internet en licensies. Een verhelderend en inspirerend boek, dat voor Legal Houdini aanleiding was om de algemene voorwaarden aan te passen en een zogenaamde Creative Commons BY-SA licentie van toepassing te verklaren op het gebruik van deze website.


Pay or get out of the way

30-12-2012

De bedrijfsjurist van een onderneming in moeilijkheden wordt vaak met ingewikkelde vraagstukken geconfronteerd. Op 20 januari 2012 gaf Legal Houdini Academy een presentatie voor het Nederlands Genootschap voor Bedrijfsjuristen waarbij hij aan de hand van de volgende onderwerpen trachtte de bedrijfsjurist handvaten te geven: de economische crisis in hoofdlijnen, de financiele gevolgen voor de onderneming en haar stakeholders en de rol die een bedrijfsjurist daarin kan spelen. De geponeerde stelling - kort en goed - was dat  aandeelhouders die geconfronteerd worden met de situatie waarin de onderneming geen positief eigen vermogen meer heeft, slechts twee opties hebben: of de aandeelhouders verstrekken weer voldoende risicodragend vermogen aan de onderneming of, als ze dat weigeren, is het niet meer aan hen om over de toekomst van de onderneming te beslissen, doch laten ze de raad van bestuur dat doen onder toezicht van de Raad van Commissarissen en in overleg met de crediteuren. Daarbij behouden ze wel hun aandelen, zij het dat deze waardeloos zijn geworden (door verwatering). Het is - kort gezegd - : Pay or get out of the way voor de aandeelhouders. De presentatie is hier te vinden. De bedrijfsjurist moet op de uitvoering van de spelregels toezien. In de Bedrijfsjurist van Maart 2012 is een verkorte uitgeschreven bewerking van de presentatie te vinden 

Tijdens de presentatie onstond een levendige discussie over de vraag of een beloning in aandelen en/of opties altijd tot het beste resultaat leidt. Mijn standpunt was (en is): Nee, niet in de situatie dat de aandelen geen waarde meer vertegenwoordigen omdat het economisch belang van de onderneming dan ligt bij de crediteuren en niet bij de aandeelhouders. Edmans en Liu van de Wharton School, University of Pennsylvania denken de oplossing voor dit probleem gevonden te hebben: Bonus in de vorm van debt. Zie ook de Wall Street Journal van 27 februari 2012: How to fix executive compensation: For starters, don't link pay packages just to stock. Tie them to debt as well. De EU Bankencommissie gaat dit voorstel volgens de Financial Times van 2 October 2012 overnemen. In het rapport van Liikanen is inderdaad een verwijzing naar obligaties opgenomen, en wel naar de zogenaamde bail-in bonds (zie onder andere p. xi). Het gaat daarbij dus wel om obligaties die een achtergesteld karakter hebben. Maar, hoe wordt hiermee het belang van de overheid als TBTF garantor meegewogen? Het management speelt met others people's money, including that of the government. Zou de Ondernemingskamer daarom in de VEB/Fortis Uitspraak van 5 april 2012 (LJN: BW0991) in rechtsoverweging 4.4. vanwege het karakter van Fortis als systeembank in rechtsoverweging 4.4. een verwijzing heeft opgenomen naar het Algemeen Belang als mede een belang dat het bestuur in het oog moest houden (ik veronderstel als onderdeel van het vennootschappelijk belang). Ik verdedigde lang geleden in mijn scriptie voor het afstuderen voor mijn rechtenstudie (we leven AD 1986 mind you) dat het Algemeen Belang als onderdeel van het vennootschappelijk belang zou moeten worden meegenomen.

In de discussie tussen De Jongh en Slagter in de NJB komt de verantwoordelijkheid van de individuele aandeelhouder aan de orde. Ik meen met De Jongh - en dus anders dan Slagter -  dat ook een individuele aandeelhouder naar huidig Nederlands recht gebonden is aan de eisen van redelijkheid en billijkheid zoals deze in art. 8 Boek 2 zijn opgenomen.  Het door Slagter gemaakte onderscheid tussen het optreden door de aandeelhouder binnen en buiten de algemene vergadering van aandeelhouders komt me gekunsteld en buitengewoon onpraktisch voor. Dat zou namelijk betekenen dat er onder alle omstandigheden een algemene vergadering van aandeelhouders nodig is om vast te stellen of art. 8 Boek 2 BW is geschonden. Zo ver zou ik niet willen gaan.


Europees Hof voor Rechten van de Mens over de nationalisatie van Northern Rock

03-08-2012

In 2008 werd Northern Rock door het Verenigd Koninkrijk genationaliseerd. De nationalisatie vond plaats door overgang op basis van de zogenaamde Northern Rock plc Transfer Order 2008 op grond waarvan de aandelen in Northern Rock werden verkregen door de Treasury Solicitor als nominee voor Treasury van het Verengd Koninkrijk. Deze onteigening vond plaats onder de verplichting voor de Treasury om de aandeelhouders een vergoeding te betalen waarvan de hoogte zou worden vastgesteld door een onafhankelijke derde. Echter, de onafhankelijke derde moest er bij de vaststelling van de waarde vanuit gaan dat alle financiele ondersteuning die door het Verenigd Koninkrijk (Engelse Centrale Bank of de Treasury) was verstrekt, terug getrokken was en ook niet meer verstrekt zou worden. Bovendien moest worden verondersteld dat Northern Rock in administration was en niet meer in staat was going concern verder te gaan. Mede door de ondersteuning werden de aandelen Northern Rock ten tijde van de nationalisatie door de markt nog op GBP 0,9 gewaardeerd. 

Aandeelhouders maakten bezwaar tegen de nationalisatie bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens op basis van de stelling dat er inbreuk was op art. 1 EVRM.  De procedure betrof overigens uitsluitend de vraag of zij een adequate compensatie werd aangeboden, ze bestreden de nationalisatie als zodanig niet. De onafhankelijke waardering van de aandelen was uitgekomen op nihil.

Het Hof toetste en kwam op 10 juli 2012 tot het oordeel dat het Verenigd Koninkrijk terecht had geweigerd bij de vaststelling van de waarde geen rekening te laten houden met de waardestijging die werd veroorzaakt door de door het Verenigd Koninkrijk verstrekte steun. 

Interessant is verder nog de overweging van het Hof (in punt 38) dat "It was not contested by the parties to the domestic litigation that the applicants' shares in Northern Rock were possessions for the purposes of Article 1 of Protocol No. 1". Je zou daaruit af kunnen leiden - anders dan ik wel verdedigd heb, vgl. de presentatie opgenomen onder mijn Blog Pay or Get out of the Way - dat ook aandelen zonder waarde eigendom zijn in de zin van art. 1 EVRM. Alleen, dit punt was in deze zaak niet ter discussie.

Zie voor reacties op deze uitspraak: FT Adviser van 2 augustus 2012, Financial Times van 1 augustus 2012, The Guardian van 1 augustus 2012, The Telegraph van 1 augustus 2012

 

 


Nieuw geld, Noodkrediet en Boedelkrediet

23-06-2012

De zogenaamde Van Dooren uitspraken van de Hoge Raad hebben nogal wat stof doen opwaaien. Zo is de verwachting dat door deze uitspraken van de Hoge Raad, banken hun kredietbeleid nog verder zullen beperken, vooral in situaties dat het gaat om bedrijven in moeilijkheden. In dit artikel proberen Rolf Verhoeven en Johan Jol de vraag te beantwoorden of deze verwachting gerechtvaardigd is. Het artikel is verschenen in de bundel: Bancaire Zekerheid Liber Amicorum van Jos Timmermans (voormalig voorzitter van de Juridische Werkgroep Corporate van de NVB), deel 58 van de Serie Onderneming en Recht.

Samen met Lennard Mooij schreven Rolf Verhoeven en Johan Jol over boedelkrediet en noodkrediet en poneerden zij in dit artikel, onder verwijzing naar de internationale ontwikkelingen van noodfinancieringen en boedelfinancieringen de stelling dat dat noodkredieten zelden aantastbaar zouden moeten zijn. Het artikel is verschenen in de bundel Overeenkomsten en Insolventie van de Serie Onderneming en Recht, deel 72.


The New New Thing en Apple

26-03-2012

The New New Thing is de titel van een boek van Michael Lewis (ook bekend van Liar's Poker en the Big Short) dat gaat over de oprichter van Netscape, Jim Clark. Jim Clark heeft volgens Lewis de basis voor het internet gelegd met zijn (sinds 2008 niet meer onderhouden) browser Netscape. Voor mij is dat in ieder geval zo. Mijn begintijd op het Internet (ergens vanaf 1996) werd inderdaad beheerst door de browser Netscape (via een 28,8 kbps modem, eerst later pas via ISDN 64 kbs en pas daarna ADSL). Of anders gezegd, zonder Jim voor mij geen internet en (dus?) ook geen IPad. Ondenkbaar toch?

De snelheid van op- en neergang van succes is groot tegenwoordig. Het zal onder meer om die reden zijn dat Apple snel met een nieuwe IPad komt (zonder aanduiding maar het betreft 3.0) in Maart 2012. Ik heb inmiddels de eerste reviews bezien om te kijken of ik van mijn IPad 1.0 moet upgraden. Geen live experience, de IPad new komt niet eerder dan 23 maart 2012 in Nederland. Maar (dankzij internet), heb ik inmiddels wel de specificaties gezien, onder andere via de key note Apple Event. Zie ook de WSJ  en Time (6 reasons not to buy Apple's New). Niet echt een new, new thing. Ok, Retina display moet er fantastisch uitzien (dat is volgens Walt Mossberg van WSJ inderdaad zo). Ook de snellere processor is vast prima. Maar echt nodig? De IPhoto App werkt alleen met IPad met front camera (listig, dat betekent dat ik dus niet kan gebruiken). Video app werkt ook niet met IPad 1.0. De Garageband muziek app werkt  wel om mijn IPad 1.0. Verder heeft de nieuw IPad voice activation, dat ken ik niet op mijn IPad 1.0., maar ja, de Nederlandse versie is er nog niet. Bovendien is het weer niet gelijk aan Sius. Dus wat heb je er precies aan?  Ook 4 g bestaat nog niet in Nederland en een personal hotspot (gebruik de IPad als draadloos modem) is iets wat mijn IPhone 4 ook al kan.

Kortom, not yet very tempting. Maar, ik verwacht dat de Apps snel uitgaan van de snellere processor en dat je dan vanzelf - als het ware - wordt gedwongen over te stappen. De IPad 2.0 heb ik kunnen voorkomen, dus we gaan zien.

Overigens, Apple is een held met software upgrades. Mijn IPad 1.0 werkt ook met IOS 5.1 (iets instabieler lijkt het, maar misschien is het schijn). Ook mijn Iphone 4 (ook al niet de nieuwste 4s) werkt goed met IOS 5.1.

Mijn "oude" (November 2011) Apple TV kastje is voordat de nieuwe uitkomt in Nederland op 16 Maart 2012 door mij op 10 maart 2012 al voorzien van een upgrade. Die Apple TV is overigens wat mij betreft een erg onderbelicht ding. Perfect om oude TV uitzendingen via Uitzending Gemist te bekijken. Ook door WSJ en FT en overige kranten gemaaakte filmpjes speel ik er via de IPad 1.0  op af. Dankzij ICloud kan ik nu ook mijn schermafdrukken van mijn IPad 1.0 (home en aan - en uitknop tegelijkertijd indrukken, dank Mr Verhoeven) erop lezen (zoals bijvoorbeeld kranteknipsels). Fims bekijken kan via de Apple TV, vooral betaalde, collectie groeit. Ook je foto's, hetzij via een App, ik gebruik Web Albums, hetzij via de ICloud (werkt prima). Aansturing van de Apple TV kan - naar keuze - via afstandbediening, IPhone of IPad, dus kies maar, vrijheid blijheid.

Ik kan ook  - mits op hetzelfde thuisnetwerk - mijn Macmini koppelen aan de Apple TV. Met die laatste heb ik dankzij ellende met Microsoft Outlook 2010 voor Apple wel nog een haat/liefde verhouding. Eerst deed deze helemaal niet wat ik wilde. Dat is nu beter maar nog steeds heeft mijn 2003 Outlook Windows pakket voor mij een betere faciliteit dan de 2010 Apple versie. Niet alle vernieuwing is voor mij een verbetering.

Dus, nieuwer blijkt toch niet altijd beter. Voor een snelle twee minuten video met highlights zie Noteworthy IPad Features

Zie voor recente test van Imore, deze link


E-Books

13-08-2011

Ik ben - zoals men dat in marketing termen noemt - een early adapter. Dol op elektronica en toen dus eenmaal het elektronisch boek opkwam, was ik er als de kippen bij. Mijn eerste  e-book was een iRex ILead met de mogelijkheid om aantekeningen op te maken (inmiddels failliet en ook weer doorgestart). Prachtig apparaat, ik heb er alleen nooit een boek op gelezen. Waarom niet? Ik was zo onverstandig om niet van te voren na te gaan wat ik voor boeken mee kon kopen en er waren geen voor mij relevante titels beschikbaar in Nederland en in de US mocht (sic!) ik toen geen titels kopen van de uitgever. Heeft dat ding dan helemaal geen nut. Jawel, je kunt er prachtig pdf files op lezen. En: ook in de zon. Over de Ipad, mijn tweede e-book, schreef ik al eerder. Dat is - samen met de Kindle App - mijn favoriete E-book. Amazon (US not UK gek genoeg) is zo verstandig om je gewoon vanuit NL via het internet hun boeken te laten kopen. Het dispuut met Apple is inmiddels beslecht en heeft tot gevolg dat je niet meer via de App zelf boeken kan kopen maar dat je dat moet doen via de webpagina van Amazon. Ik kan daar prima mee leven. Zie het bericht in de Wall Street Journal van 26 juli 2011, "Booksellers alter App sales" en een voor nadere uitleg tweetal berichten van Appadvice ("Don't let Apple new Rules distract your reading experience" en "Apple's attempt to siphon off e-book revenues from others backfires". Met een klik via de site kopen, boekwijzers aanbrengen kan, markeren kan. Stapels boeken heb ik inmiddels bij de hand op mijn Ipad (en dus altijd bij me, ook op mijn IPhone).

Maar, in de zon is de IPad 1.0 (en voor zover ik weet ook de IPad 2.0) niet echt geschikt. Dus heb ik toch maar een Amazon Kindle besteld (die er overigens binnen 3 dagen was, vanuit de US). Mijn bevindingen zijn redelijk positief. Voor het doel waar ik hem voor kocht: kunnen lezen buiten bij helder licht, blijkt hij inderdaad buitengewoon geschikt te zijn. Hij is ook kleiner en lichter dan de IPad. Markeren kan en ook annoteren. Omdat ik er een hoes met leeslamp bij kocht, kan ik hem ook in het donker gebruiken. Overigens, gewone pdfjes lezen is niets met dat ding, te kleine letters.

Maar de Amazon Kindle kan ook iets dat Amzon niet heeft gefaciliteerd (althans ik heb het niet kunnen achterhalen) bij de IPad App: het hardop lezen van sommige boeken. Het twitteren van passages van boeken kon tot voor kort ook alleen via de Kindle. Omdat ik sinds enige tijd vrolijk expirimenteer met Twitter en van alles via Twitter het net op slinger, was deze feature mij zeer welkom. Sinds 26 juli 2011 kan het dus ook via de nieuwste App. Natuurlijk wordt dat door Amazon allemaal gefaciliteerd met het doel; koop het boek bij Amazon, maar wat kan dat schelen? Ik heb nu ook een oplossing voor een ander probleem. Bij het schrijven van stukken is bronvermelding essentieel. maar: hoe doe je dat bij een elektronisch boek? Ik kan vaak geen paginanummers ontdekken. Dan maar verwijzen naar een Tweet?

Het e-book doet de boekenbranche natuurlijk op haar grondvesten schudden, of zoals een  artikel in de Financial Times van 25 mei 2011 het zegt: "e-books rewrite an industry".  Maar er schijnt toch "Hope in the bookshops" te zijn volgens een artikel uit de Financial Times van 27 mei 2011. De boekenwinkel moet alleen op zoek naar een ander verdienmodel.  Ik weet het wel; goede koffie, luie stoelen, vriendelijk personeel en vooral een grote collectie. Ik ben in recentelijk weer eens in London geweest en mijn verplicht bezoek was: Waterstones, grootste boekenwinkel van Europa: London Piccadilly.  En ja, ik kocht er toch daadwerkelijk ook een tweetal papieren boeken. 

Inmiddels ben ik er - met enige moeite - in geslaagd ook de App van Bol op de IPad  aan de praat te krijgen en heb ik mijn eerste boeken gekocht en gelezen. Eerlijk is eerlijk, het werkt. Maar gebruikervriendelijk is het niet, te veel gedoe. En, ik ben er nog niet achter hoe ik vervolgens snel gemarkeerder passages weer boven water krijg. Voorlopig heeft Kindle dat beter onder controle.  

Zie FT van 12 augustus 2011 voor een artikel over de gevolgen van de e-book voor schrijvers en uitgevers.


Informatie Overload of Informatie Rust

07-08-2011

De verspreiding van informatie is - vooral door het internet - zeer eenvoudig geworden. Openbare informatie die op het internet wordt geplaatst is meteen voor iedereen met een internet aansluiting beschikbaar. Maar, al die informatie heeft ook een nadeel, hoe zorg je ervoor dat je niet  verdrinkt in die informatie. Guus Pijpers is een informatie goeroe. Ik las zijn boeken; het Informatieparadijs (e-book bij BOL) en Information Overload (e-book by Kindle).

Zijn Engelse boek is een aanrader: helder geschreven, een aantal eye-openers en praktische tips. Het lezen van het boek is geen informatieoverload, maar geeft (althans bij mij) informatierust. Voor een meer uitgebreid boekenverslag van beide boeken zie de link


Bona Fide Reddingsoperatie of Coma Bankieren

22-06-2011

Op 21 juni 2011 organiseerde het Onderzoekcentrum Onderneming & Recht een congres over onderneming in crisistijd. Legal Houdini sprake over de vraag wanneer er bij het verstrekken door de bank van een financiering van een onderneming in moeilijkheden sprake is van een bona fide reddingsoperatie en wanneer er sprake is van coma bankieren, zulks mede naar aanleiding van recente literatuur en jurisprudentie. De sheets zijn hier te vinden. 


Hoge Raad bekrachtigt oordeel Ondernemingskamer inzake tegen de zin van de meerderheidsaandeelhouder afgedwongen conversie van schuld in aandelen

03-04-2011

Inter Access Groep B.V. (IA Groep) verkeerde in ernstige financiële moeilijkheden, beschikte over een negatief eigen vermogen en de accountant kon de jaarcijfers 2008 niet goedkeuren in verband met het ontbreken van continuïteit. De minderheidsaandeelhouder die tevens crediteur was, toonde zich bereid zijn vordering te converteren in aandelen, maar vond de meerderheidsaandeelhouder op zijn weg. De ondernemingskamer besloot dat de conversie wel plaats zou vinden.We weten nu dat onder bijzondere omstandigheden we tegen de zin van een meerderheidsaandeelhouder kunnen komen tot de emissie van aandelen nodig voor een debt to equity swap. Dat kan in de huidige crisis zijn vruchten nog af gaan werpen. Het Hof oordeelde dat: "het doen plaatsvinden van de meergenoemde conversie en daarmee de financiële versterking van IA Groep in het belang van IA Groep en alle bij haar betrokken belangen bij de huidige stand van zaken dringend noodzakelijk is en dat daaraan geen beletselen of - andere, voldoende zwaarwegende - belangen in de weg staan, alsmede dat een minder vergaande voorziening dan door verzoekers is verzocht niet voorhanden is". Zie het volledige arrest (LJN BL3680). Zie ook het korte bericht in het FD van 11 februari 2010.

En sinds het FD van 11 maart 2010 weten we dat de grootaandeelhouder in cassatie gaat. Wordt dus vervolgd.

Update

Het arrest is in de juridische literatuur inmiddels van commentaar voorzien. Vergelijk Mr J.W. Leedekerken in Tijdschrift voor de Ondernemingspraktijk Juni 2010, p. 141 e.v., die het arrest plaatst in het leerstuk van de noodzaakfinanciering. Hij stelt daarbij aan de orde dat niet alleen de Ondernemingskamer in dit soort gevallen een oplossing zou kunnen geven, maar ook de gewone voorzieningenrechter. Ook De Kluiver heeft eerder hierop gewezen, vgl. Noodzaakfinanciering en de rol van de rechter, in de financiering van de onderneming (naar aanleiding van een in 2005 gehouden congres). Zie ook Mr Assink in Ondernemingsrecht 2010-7 die zich afvraagt of de beslissing van de Ondernemingskamer niet in strijd is met art. 1 van het Eerste Protocol EVRM. dat - kort gezegd - een verbod op onteigening kent.  Ik zie dat - althans in een situatie waarin de waarde van de onderneming minder is dan het totaal van de schulden - anders. Immers, de aandelen hebben economisch geen waarde meer dus van onteigening - in economische zin - is geen sprake. Mr Doorman pleit in zijn noot in de JOR voor terughoudendheid omdat hij meent dat de aandeelhouder aldsu een contractuele of statutaire bescherming wordt ontnomen waarop hij rekent. Ook dat zie ik - wederom voor het geval de aandelen out of the money zijn - anders.  De aandeelhouder probeert alleen zijn nuisance value te benutten en zijn rechten alleen maar te gebruiken om iets af te pakken van de crediteur die voor hem staat in de waterval. Ik was benieuwd of de uitspraak van de Hoge Raad helderheid gaat geven.

Update 2, uitspraak Hoge Raad

Op 25 februari 2011 kwam de duidelijkheid van de Hoge Raad, het oordeel van de Ondernemingskamer wordt in tact gelaten. De Hoge Raad verwijst naar een eerdere beslissing in Skygate (NJ 2007, 611, LJN BA4888) en oordeelt dat de Ondernemingskamer bij wege van voorlopige voorziening ook de aandeelhoudersvergadering buiten spel mag zetten voor wat betreft een beslissing over de uitgifte van aandelen en het passeren van een voorkeursrecht. Aan toetsing aan art. 1 Europees Protocol voor de Rechten van de Mens komt de Hoge Raad niet toe omdat dit betoog niet bij de Ondernemingskamer is gevoerd en het kan niet pas in cassatie aan de orde komen. AG Timmerman heeft in zijn conclusie van 9 december 2010 het beroep op art. 1 EP op inhoudelijke gronden verworpen.

Conclusie: de Inter Access truc  als herstructureringstool staat!

 


Legal Nomad Worker II

09-03-2011

In oktober 2010 introduceerde ik in een blog het begrip Legal Nomad Worker. Dit begrijp werd opgepikt door de uitgevers van SDU die mij vroegen in verband met hun uitgeefactivteiten voor hen een korte uiteenzetting te geven voor wat ik versta onder een Legal Nomad Worker. Op 8 maart 2011 vond deze bijeenkomst plaats. Daarbij kwam het volgende aan de orde: wat is een Legal Nomad Worker, wat heeft hij voor zijn werkzaamheden nodig, hoe komt hij aan zijn informatie en hoe wil hij zijn informatie aangeleverd krijgen. Verder besprak ik een aantal van de gedachten van Richard Susskind zoals neergelegd in zijn fraaie boek, the End of lawyers? De sheets van de presentatie zijn hier te vinden. 


IPad en IPhone

02-02-2011

Ik schreef eerder in een blog over mijn positieve ervaring met de IPad. Inmiddels heb ik ook gekozen voor de IPhone. Wat brengt dat extra en wat is sinds mijn vorige blog over de IPad uit september 2010 veranderd?

Gefrustreerd door het wonderlijk slechte touchscreen van mijn Blackberry Storm (1e generatie) besloot ik onlangs over te stappen. En inderdaad, de IPhone is een verademening. Ik kan nu (met behulp van of mijn vingers of een pennetje) prima het touchscreen bedienen. Ander voordeel is dat via Mobileme mijn agenda en contacten worden gesynchroniseerd. Eenmaal gewend aan de IPad, is de bediening natuurlijk een koud kunstje. Nog een voordeel, de apps die beschikbaar zijn. 

Een paar van mijn favorieten apps: BNR app, geen aparte radio meer nodig voor BNR;  Spotify, een enorme muziekbibliotheek voor je beschikbaar, met abonnement ook off line; Shazem, de muziekherkenning via de IPhone; de newapps FT en WSJ die twitteren nog simpeler maken; Whatsapp voor gratis sms verkeer; Skype, nu ook voor de mobiel; Kindle apps, boeken ook op de mobiel. Toegegeven ook de blackberry zou in theorie een aantal van die dingen aan kunnen, maar de praktijk was anders, vastlopers, gedoe, ik gooide ze er allemaal weer af;

Ik werk sinds enige tijd ook met Evernote, een prachtig notitieblok dat synchroniseert tussen de IPhone, IPad en iedere willekeurige computer. Verder gebruik ik SimpleMindX als mindmapper, ook te synchroniseren, heeft wat (overkomelijke) hick ups. IAnnotate PDF, mijn favoriete IPad app voor pdf files, gebruik ik niet voor de IPhone, vooral omdat GoodReader ook een mooi alteratief is (back up ook op Ipad). Verder gebruik ik de Instapaper app op IPad en IPhone omdat deze een website omzet in tekst die je ook zonder internet verbinding kan lezen.

Hoe zit het meer in het algemeen met de apps ontwikkelingen? De fotofunctie voor de IPhone gekoppeld via een wifiverbinding met IPad heb ik, maar wat ik ermee ga doen, geen idee. Een fototoestel en het kaartje snel even in de Ipad stoppen via het IPad kaartlezertje werkt beter en sneller en geeft beter resultaat, ook via de usb verbinding en de  kaartlezer voor (digitale spiegelreflex) CF kaartjes.

FD heeft nu een mooie IPad app FD e-paper, die een elektronische versie van de krant geeft, mooi, werkt ook off-line. Maar, het bewaren of twitteren van de artikelen vanuit de e-paper IPad of de IPhone applicatie van FD is niet mogelijk (of althans, ik heb het niet onder de knie), dus dan maar weer gewoon via het web. De IPhone applicaties van FT, WSJ en NYT zijn prima afgestemd op Twitter, gek genoeg is de IPad versie van WSJ helemaal niet afgestemd op twitter, terwijl die van FT en NYT dat weer wel zijn. Omdat ik sommige links ook in Evernote wil bewaren, stel ik de bewaarlink functie van NYT en WSJ op de IPad weer erg op prijs. FT kun je alleen mailen, niet bewaren. Wat ik zou willen: zowel een bewaarfunctie van de link als een twitter post functie bij zowel de IPad als IPhone. Je moet tenslotte wat te wensen over houden. 

Nog meer goed nieuws: Voor juristen interessante IPad applicaties komen steeds meer nabij. Sommige advocatenkantoren doen het (A&O, not up to their quality standard as far as I am concerned but who I am), maar belangrijker, Legal Intelligence, de best toegankelijke database voor Nederland die ik ken met alles full text  online ook. Mooi, mooi. Ik ben ook nog steeds blij met de U.S. Code IPad applicatie met US wetgeving. Er zullen er vast nog meer volgen.

Is er ook slecht nieuws: ja, althans een gerucht; Apple voert discussie met de e-book leveranciers, Sony is al de klos en de e-books van Sony doen het niet meer op de IPad, Kindle wellicht binnen kort ook? Kindle app niet meer beschikbaar via IPad en IPhone? En al mijn mooie aangeschafte boeken dan die ik op de IPad lees en waarvoor ik hem kocht? Bedrog, Dwaling, Schade! Volgens de WSJ van 3 februari 2011 is het nog niet duidelijk.

Verder blijkt in de praktijk de Logmein IPad (en Iphone applicatie) zonder Wifi te traag te werken en wordt uitsluitend in nood gebruikt (maar, cool toch, even naar huis bellen dat ze iets onder de scan moeten leggen, nee verder niets doen, regel ik van afstand). Er zit nog steeds een laptop in mijn kantoor tas. En wat te denken van al die klonen en de IPad 2.0: geen idee. ik heb ze nog niet nodig. Maar, wel de Kindle applicatie dus Apple, pas op.


Ierse Haircut is fout, doen Brussel en Basel het beter?

14-01-2011

In december 2010 werd in Ierland de zogenaamde Credit Institution Stabilisation bill aangenomen. Deze wet maakt het (in part 4 Subordinated Liabilities)  voor de Ierse overheid mogelijk om achtergestelde obligaties van banken af te stempelen, dat wil zeggen om zonder instemming van de obligatiehouders hun rechten aan te tasten.  Zie voor een beschrijving  van dit deel van de nieuwe wet de publicatie van het grootste advocatenkantoor van Ierland: Matheson Ormsby Prentice. Het voorstel is niet bepaald onomstreden, zie bijgaande blog. Op zich is het begrijpelijk dat de Ierse overheid tracht een oplossing te vinden voor de problemen bij de ierse banken. Maar, ik vraag me of de oplossing de juiste is.

Allereerst, waarom de achtergestelde obligaties? Ik zou menen dat in een concreet geval moet worden bezien waar de waarde van de bank breekt. Anders gezegd, hoeveel is de bank going concern zonder rekening te houden met de schulden nog waard. Vervolgens moet dan worden bezien wat dat betekent voor de verstrekkers van het eigen en vreemd vermogen aan de bank.  Het eerste kritiekpunt, meteen opgemerkt in de Financial Times van 18 December 2010 door John Dizard, FT journalist, is dat het voorstel zich uitsluitend richt op de verstrekkers van het eigen vermogen en niet - ook - op de aandeelhouders.  Dat is onjuist omdat de aandeelhouders natuurlijk als eerste het verlies moeten nemen.

Ik leid uit (in het bijzonder section 28 (2)) af dat de overheid de mogelijkheid wil hebben om,  nadat de aandeelhouders de hit hebben genomen (bijvoorbeeld omdat de Ierse overheid met een eigen vermogen injectie de bank heeft gered, en zij hun belang tot - bijna -  nihil hebben zien verwateren) de achtergestelde crediteuren ook een gedeelte van het verlies nemen. In een situatie dat onmiddellijke storting gewenst is om een bankrun te voorkomen, is daar wellicht iets voor te zeggen.

Maar, dan zouden - afhankelijk van de waarde van de onderneming - toch mogelijk ook de concurrente crediteuren van de bank een haircut moeten krijgen. In dat opzicht lijkt het voorstel niet ver genoeg te gaan. 

De onmiddellijke reacties van beleggers is helder, zij vinden het niets en stemmen met hun voeten, vgl. het FT van 14 december 2010. Ook de ECB heeft inmiddels op verzoek van de Ierse Minster van Financien gereageerd via een opinie van 17 december 2010 doch die lijkt over deze kwestie alleen te zeggen dat het Ierse voorstel wellicht weer zal moeten worden aangepast als de Commissie haar voorstellen gaat doen (vgl. 2.4 van de opinie). We zullen ongetwijfeld nog meer hier over gaan horen.

Update EU plannen

De FD van 5 januari 2011 maakt aan de hand van een bericht uit Bloomberg bekend dat de plannen van de EU ook de gewone obligaties van banken een haircut lijken te geven. Dat lijkt een verbetering, maar de inhoud van de plannen waren toen nog niet bekend.

Dat zijn ze wel op 6 januari 2011 via een persbericht van de Europese Commissie. Het blijkt te gaan om een consultatiedocument. Bovendien geeft de Commisie onmiddellijk aan dat het niet de bedoeling is dat de plannen terugwerkende kracht hebben (zie Annex, p. 86: it is not envisaged to apply measures ultimately adopted in this area to any debt currently in issue).  Dat weet de markt kennelijk niet (of de markt  wil het niet geloven) want de kosten van lenen door EU banken schieten omhoog, FD 7 Januari 2011 (inzet: Markt reageert, obligatie duurder). Zie ook Financial Times van 6 Januari 2011The Telegraph 7 Januari 2011 en Global Financial Strategy van 6 Januari 2011.

Het voorstel beschrijft eerst de al bekende zogenaamde contingent capital or "bail-in"debt. Het gaat daarbij om schuld waarvan bij de uitgifte al duidelijk is dat deze schuld onder bepaalde voorwaarden gedwongen kan worden omgezet in kapitaal. In het consultatievoorstel onderscheid de Commissie twee mogelijke senior debt write down tools,  de zogenaamde comprehensive approach en de zogenaamde targeted approach. De  - terecht - daarvoor gegeven reden is dat het verlies soms zo groot kan zijn dat er te weinig contingent capital is uitgegeven om de solvabiliteit te waarborgen. 

In theorie lijkt het onderscheid tussen de twee approaches groot, bij de comprehensive approach zou de overheid mogelijkheid moeten krijgen om alle Senior debt indien noodzakelijk deels te converteren, bij de Targeted approach alleen bepaalde Sr debt die van te voren als zodanig is benoemd.  Maar, althans zo begrijp ik de voorstellen, ook bij de comprehensive approach is bepaalde Sr debt uitgezonderd. 

In ieder geval geldt voor beide opties dat deze alleen voor nieuwe schuld bedoeld zijn en bovendien moet in de documentatie van de nieuwe schuld worden opgenomen dat deze mogelijkheid bestaat. Anders gezegd, in juridische zin maakt de mogelijkheid deel uit van het contract tussen de uitgevende instelling en de crediteur (zij het dat het een derde is die dus in essentie de hoogte van de vordering van de crediteur kan wijzigen).

Mijn voorlopige conclusie is dat de Commissie op het goede spoor zit. Het is duidelijk dat eerst de verstrekkers van het eigen en achtergesteld vermogen het risico moeten dragen en dat pas daarna senior debt aan de beurt is. Daarbij wordt dan bovendien in principe vastgehouden aan de gewone regels van de rangorde van schulden in faillissement.  De commissie maakt wel voorbehouden  dat de gekorte schuld natuurlijk niet wordt behandeld als in een gewoon faillissement (p. 88)  en dat aan eventueel fresh money dat een superprioriteit zou kunnen krijgen (zie. p. 91). Ik verwacht nog de nodige commentaren voor de deadine van het geven van input aan de Commissie, te weten 3 maart 2011 en tracht deze te volgen.

Update Reactie Association of British Insurers en Basel Committee Eisen Tier 1 - Tier 2

Op 11 januari publiceert de ABI een reactie op de voorstellen van de EU. De reactie is kritisch, de ABI is "deeply concerned" (zie onder punt 2). Zie voor een bespeking van de reactie: FD van 14 januari 2011, Beleggers bekritiseren afslag bankobligaties en FT van 11 januari 2001, UK insurers attack Europe's bank 'bail-in' plan. Op een aantal punten maakt de ABI zich volgens mij ten onrechte zorgen. De ABI dringt er op aan dat de nieuwe maatregelen alleen schulden die zijn aangegaan na het inwerking treden van het voorstel zullen gelden (punt 11), maar dat hield het voorstel ook al in. Verder benadrukt de ABI  bestaande kapitaalstructuren waarbij de verliezen eerst moeten worden gedragen door het eigen en achtergesteld vermogen belangrijk zijn, maar ook daar voorzag het voorstel in. Voorts merkt dat de ABI op dat secured creditors ontzien moeten worden (p. 23). Maar, het voorstel van de EU voorzag helemaal niet in een haircut van de secured creditors. De opmerking van ABI dat er geen haircut mag komen als andere senior crediteuren nog betaald worden, zal niet werken: ook de depositohouders waar nu juist van wordt gevonden dat ze beschermd moeten worden, zijn senior crediteuren.

De ABI wijst voorts op de vraag: Moeten we niet nadenken over alternatieven, bijvoorbeeld het separeren van de depositoactivitieten van de meer risicovolle.  Dat is en blijft een interessant alternatief.

ABI onderscheid vervolgens twee mogelijkheden van haircuts, te weten een contract base approach en een regulatory approach (ook wel bail in approach). De contract base approach laat het aan de partijen bij de overeenkomst over om de voorwaarden van de haircut - vooraf - te regelen. Dit heeft de voorkeur van de ABI omdat daarmee het adagium afspraak is afspraak zou blijven worden gehonoreerd. Dat geldt volgens ABI niet voor de regulatory approach omdat daarbij de relevante toezichtshouder bepaalt wat er moet gebeuren. Overigens, ook in het voorstel van de EU geldt het adagium afspraak is afspraak, immers de EU stelt voor dat tussen de bank en de relevante crediteur in de overeenkomst wordt opgenomen dat de overheid de haircut kan bepalen. Ook dat is afspraak is afspraak. Waar de ABI zonder meer een punt heeft dat het gaat om het antwoord op  de vraag: onder welke voorwaarden kan de toezichthouder ingrijpen. De voorwaarden waar onder de toezichthouder mag ingrijpen zouden ook wat mij betreft duidelijk vooraf worden omschreven, of, zoals ABI het zegt: regulatory discretion should be kept at a minimum. 

Dat vereiste van beperkte discretionaire bevoegdheid lijkt door het  Basel Committee in de laatste voorstellen voor Tier 1 en Tier 2 niet serieus te zijn meegenomen. Op 13 januari 2010 publiceerde het Basel Committe de "final elements of the reforms to raise the quality of regulatory capital".  Daarmee worden de eisen vastgesteld die aan door banken na 1 januari 2013 uit te geven Tier 1 en Tier 2 instrumenten worden gesteld - kort gezegd achtergesteld vermogen -. Het Basel Committee stelt - terecht - als eis dat eventuele verliezen door de Tier 1 en Tier 2 instrumenten moeten worden gedragen. Alleen, het moment waarop dat moet gebeuren, de zogenaamde trigger event, is niet glashelder bepaald. Het trigger moment is het eerste van twee momenten, te weten een afschrijving van het Tier 1 - Tier 2 instrument is noodzakelijk omdat anders de "firm would become non-viable" of het besluit van de publieke sector om risicodragend kapitaal te verstrekken omdat zonder dat risicodragend kapitaal de "firm would become non-viable". Een eventuele vergoeding voor de haircut mag alleen in gewone aandelen die worden uitgegeven voordat er kapitaal van de publieke sector inkomt om verwatering van het belang van de publieke sector te voorkomen. 

Het lijkt erop dat het de bedoeling is dat eerst het eigen vermogen het verlies moet dragen en dat vervolgens de houders van het Tier 1 en Tier 2 instrumenten aan de beurt zijn, en zo hoort het ook, maar helemaal helder is dat niet. En, zoals onmiddellijk door de FT wordt gerapporteerd op 13 januari 2011: de term 'non-viable " is niet er glashelder en geeft teveel beleidsruimte. 


Legal Nomad Worker

30-10-2010

Slimmer werken met het kantoor in je tas is de titel van het leukje boekje van Gerald Essers over het mobiele werken, ook wel #HNW, het nieuwe werken. Legal Houdini werkt zelf sinds kort ook aan een volstrekt paperless office. Het lijkt daarom aardig te bezien in hoeverre de lessen van Essers toepasbaar zijn voor de juridische nomade. 

Essers merkt op dat waar vroeger het jachtwapen van de nomade een speer of een pijl en boog was, tegenwoordig het wapen van de kenniswerker een tas vol elektronica en met weinig of geen papier is. Die tas is het kantoor van de nomad worker. Sinds ik als zelfstandig jurist aan de slag ben, merk ik dat ik inderdaad ook op deze manier een belangrijk deel van mijn werk uitoefen. Daarbij merk ik wel op dat het hebben van de tas met inhoud zelf niet voldoende is, het gaat er natuurlijk om hoe die tas ingezet wordt bij de uitoefening van de werkzaamheden.

Een aantal van de tips van Essers zijn voor de jurist goed toe te passen. Zorg voor goede mobiele datacommunicatie (door Essers de levenslijn van de nomad worker genoemd). Voor mijn werkzaamheden heb ik er - los van de smartphones - zelfs twee, een voor de IPad en een voor de laptop. Strikt genomen misschien wat overdreven, maar ik merk toch dat ze vaak tegelijkertijd gebruikt worden.  Een ander advies van Essers: reis slim. Eerlijk gezegd ontkom je als jurist vaak niet aan het daadwerkelijk op lokatie aanwezig te zijn en face to face vergaderingen te houden. Videoconferencing is nog niet echt ingeburgerd. Conference calls daarentegen wel en daarvoor maakt het niet uit waar je zit. Een goede hoofdtelefoon (de oortjes) is noodzaak (en ook nuttig voor BNR, zie hierna, en muziek voor ontspanning). Slim reizen voor mij betekent vooral zoveel mogelijk openbaar vervoer omdat ik daardoor veel extra leestijd heb. Dat brengt me bij een advies van Essers dat ik niet meer opvolg: neem wat papier te lezen mee voor onderweg. Ik ga vaak volstrekt paperless op pad. Dat was voor de Ipad ondenkbaar.  Maar sinds ik met behulp van mobiele datacommunicatie en de Ipad toegang heb tot de grootste bibliotheek van de wereld, het internet, is mijn oude zorg: heb ik maar genoeg te lezen  bij me, helemaal verdwenen. Bovendien, veel van de voor een jurist verplichte vakliteratuur is tegenwoordig elektronisch toegankelijk.

Ik werk tegelijkertijd met een laptop en een Ipad en ik denk dat Essers mijn tas specifiek geconfigureerd zou noemen. Inderdaad, elektronica heeft ook een nadeel, er zitten heel wat snoeren in. Ik heb weliswaar (twee, ik houd als jurist van dubbel gestikt) kleinste kantoren ter wereld (smartphones) maar sinds de Ipad  (en mede door het wat ouder worden waardoor de lettertjes steeds kleiner lijken) zijn die een stuk minder aantrekkelijk geworden. Ik ben nog aan de Blackberry maar zie mijzelf binnenkort naar de IPhone overgaan. Overigens, een kleine radio met BNR en een fototoestel zit ook in de tas. En: Essers heeft gelijk, een kleine scanner kan ook er handig zijn. Zover ben ik nog niet.

Essers geeft ook nuttige beveiligingstips, zowel voor de apparatuur als voor de informatie die daarop staat. Ik onderschrijf en volg zijn tips maar vertel hier niet hoe, dat is vertrouwelijk. Ik wil wel kwijt dat ik niet alleen vertrouw op cloud computing (zij het dat het voor de toegankelijkheid van de informatie wel erg handig is) maar ook zelf (en op verschillende plekken) back ups bijhoudt. Mocht mijn mobiele kantoor ook gestolen worden, dan kan de dief in ieder geval niet bij de informatie en kan ik (nadat ik nieuw spul heb aangeschaft, ieder nadeel heeft zijn voordeel) zonder problemen weer verder werken. Voor sommige opdrachtgevers werk ik in een beveiligde VPN verbinding. De IT-Infrastructuur van de opdrachtgever doet dan het werk. Dat is wat mij betreft uiteindelijk de beste oplossing VPN werkt ook met mobiele dataverbindingen prima.

Het hart van mijn werkproces wordt gevormd door outlook e-mail en agenda in outlook. Dankzij Mobile me synchroniseert de agenda met de Ipad die dus tevens als agenda fungeert, ik heb al jaren geen papieren agenda meer. Linkedin is mijn contactenbak, mijn website www.legalhoudini.nl  mijn visitekaartje en mijn bloglokatie en Twitter Legalhoudini de plek waar ik sinds kort mijn virtuele knipsels van kranten bewaar.

Ik onderschrijf wat Essers zegt over bereikbaarheid en communiceren. Zolang iedereen maar weet dat men - op welke manier dan ook - met je kan communiceren, gaat er veel goed. Maar,  voor nu heeft ook een Legal Nomad Worker die - zoals als ik - zijn diensten ook als interimjurist aanbiedt, toch ook vaak nog een vaste lokatie bij zijn opdrachtgever(s). Het Nieuwe Werken wordt daar lang nog niet altijd op prijs gesteld. De kantoortas draagt er dan vooral zorg voor dat optimale bereikbaarheid gegarandeerd is waar en wanneer dan ook, een extraatje dus. 

Kortom, ook voor juristen heeft Gerald Essers een handig en lezenswaardig werkje geschreven. 

Wil je meer weten, kijk naar: www.hetkantoorinjetas.nl 

Zie ook de resultaten van het onderzoek Het Nieuwe Werken


Gebakken Lucht Nieuws

24-10-2010

Nick Davies is een onderzoeksjournalist die onder andere voor de Engelse krant the Guardian werkt. Hij publiceerde in 2008 het boek, the Flat Earth News. Ik las de Nederlandse vertaling, Gebakken Lucht uit 2010. 

In dit boek onthult Nick Davies een aantal geheimen van het journalisten vak. Sommigen zijn weliswaar niet heel verassend, maar wel uiterst herkenbaar. Zo schrijft hij over verhalen die zonder enige controle worden overgenomen door journalisten die onder tijdsdruk (of gewoon te lui zijn om te) presteren , en die een eigen leven gaan leiden. De millenium bug is een mooi voorbeeld, de vermeende  massavernietigingswapens van Irak een ander. Davies meent dat door de verregaande commercialisering van de journalistiek (het Murdoch syndroom), journalisten niet meer schrijven om te onthullen maar schrijven wat de mensen ( degene die adverteren of de  abonnees)  willen dat ze schrijven (met de Daily Mail als fraai voorbeeld daarvan).

Dankzij moderne public relations technieken kunnnen  journalisten op buitengewoon adequate wijze het bos in worden gestuurd (door overheden of bedrijven). Hij noemt als concrete voorbeelden de - naar zijn mening - slechte verhalen van de Sunday Times, the Observer en the Daily Mail. Een heel recent voorbeeld is de perfecte timing van de Goldman case van de SEC. Op dezelfde dag dat SEC de Goldman case openbaar maakte (en die al heel lang liep) maakte zij ook haar rapport over haar eigen falen (wederom) bij een Ponzi sceme (dit keer dat van Stanford) kenbaar. Door dit keurig te verstoppen, richtte alle aandacht zich op Goldman en verdween Stanford uit het beeld. Gelukkig werd het in ieder geval door de kranten New York Times, Wall Street Journal en FInancial Times wel opgemerkt. 

Een ander voorbeeld van de invloed van de eigenaren op het krantenbeleid is de recente discussie binnen het NRC die er uiteindelijk toe leidde dat de hoofdredactie opstapte. Of hierdoor de onafhankelijkheid van de redactie wordt aangetast, zal in de toekomst moeten blijken. 

De bevindingen van Davies zijn verhelderend en stemmen tot nadenken.  Ook ik merk bij de door mij geraadpleegde nieuwsbronnen regelmatig eenvoudig kopieergedrag, dat wil zeggen, once you have seen one source, you have seen them all, simply because they refuse (or are not allowed) to check and therefore just copy.

Maar: ieder nadeel heeft ook nu weer zijn voordeel. Ik merk dat door het internet weliswaar heel eenvoudig is te kopieren (en inderdaad dat gebeurt zonder schromen en zonder vermelding van bronnen) maar ook dat het veel eenvoudiger is om aan originele bronnen te komen. Kijk alleen maar naar de eenvoud waarmee - bijvoorbeeld in Nederland - rechterlijke uitspraken ter beschikking komen via www.rechtspraak.nl. Waar je vroeger moest wachten op  - dure - tijdschriften, zorgt de overheid er nu voor dat de informatie eenvoudig toegankelijk is. Veel serieuze kranten geven ook de links naar hun bronnen waardoor controle op echtheid veel eenvoudiger is. Het internet maakt de informatie veel toegankelijker. Wat mij opvalt aan Davies is dat hij geen aandacht schenkt aan informatie overload, dat wil zeggen, hoe slagen journalisten erin uit de schier oneindige hoeveelheid informatie, de echt relevante te halen. Persoonlijk meen ik dat juist dit selectieprobleem door journalisten serieus moet worden genomen.   Desniettemin, voor de gemiddelde krantenlezer - en wie is dat niet? - een eye opener en must read.

 Zie ook de website van Nick Davies waarin de voors en tegens aan de orde komen en de goede en de slechte reviews van zijn boek (en zo hoort het ook).

Update 24 oktober 2010:

Op 21 oktober 2010 neemt de FD het bericht over van de NRC van 20 oktober 2010 dat er fors gesneden gaat worden in de redactie van NRC. Davies merkt in zijn boek op dat goede journalistiek, goede journalisten vergt en dat een van de fouten die sommigen van de Engelse kranten maakten was dat men teveel van de journalisten ontsloeg. Nu weet ik niet of de NRC journalisten de wacht aan heeft gezegd, daar lijkt het wel op. We zullen het op termijn vast merken of de NRC verandert.

Ik ben inmiddels een fan geworden van Pro Publica, een organisatie die zich in de US bezig houdt met onafhankelijke onderzoeksjournalistiek zonder winstoogmerk. Ik ontdekte deze organisatie toen ik op zoek was naar achtergrondinformatie over de subprime hypotheken en volg sindsdien hun onderzoeken met grote interesse (op het web, maar ook via een Ipad app). 


IPad Legal

29-09-2010

Sinds een maand of drie gebruikt Legal Houdini een IPad. In deze blog zet hij uiteen wat hij er zoals mee doet. Oordeelt u zelf, een speeltje of een essentieel stuk gereedschap.

Ik geef toe, ik ben een speeltjesman. Volgens mijn echtgenoot ben ik verzot op alles waar een stekker aan zit. Echt lang zonder stroom kan ik niet. Is het niet voor een computer, dan wel voor een muziekapparaat of een fototoestel. ook een e-book (ja die failliete versie Ilead ) zit in de tas.  Maar, ik was nooit een Applefan (de IPod uitgezonderd). Opgevoed met MS-DOS, daarna schoorvoetend over gegaan op Windows. Windows is mijn ding, en (dus) niet Apple. En: toen kwam de IPad.  Een computer die ook is te gebruiken als e-book, daar moest ik het mijne van weten.  Ik vond zowaar een importeur in Nederland en schafte een IPad 3 g aan. De beschermhoes moest elders vandaan komen, maar dat is ook gelukt.

Kort en goed, ik ben om. Het is een genot om mee te werken. Allereerst: altijd bij de hand en geen opstarttijd zoals bij een computer. Mail is perfect  - en dankzij 3g overal - leesbaar (dat gedoe met zo'n blackberry scherm en de pdfjes lezen met pijn in je ogen  is verleden tijd) en snel te beantwoorden door het in het scherm geintegreerde toetsenbord. Met de applicatie IAnnotate PDF kun je pdf's markeren, van annotaties voorzien en vervolgens weer doorsturen, geen gedoe met printen, markeren, scannen en e-mailen meer.  Omdat veel juridisch relevante documenten het pdf format hebben, is deze applicatie een must voor de Legal IPad,  het alternatief Goodreader heeft nog geen markeerfunctie. Een tekening van een structuurtje maken en die opsturen per mail, geen probleem, dankzij (bijvoorbeeld) apps Penultimate. Ook in Word opgemaakte documenten zijn leesbaar (bewerken is iets anders, daarover straks meer). Via een Mobile Me abonnement worden je contacten en je agenda van je IPad en de gewone computer razendsnel gedeeld.  Altijd alles bij de hand.

Het surfen op het net is inderdaad de Wow ervaring die de (vaak te overdreven)  reclame van Apple beschrijft. Het groter en kleiner maken van de letters werkt perfect.  Door deze mogelijkheid van surfen op het net, heb je ook de mogelijkheid gebruik te maken van de vele online databanken (bijvoorbeeld van Kluwer en SDU).  Dus: altijd toegang tot de juridische know how, waar je ook bent. In de VS zijn er al Legal Apps verschenen, zoals US Code. Zie ook IPAD4Legal. Ik hoop dat Kluwer en SDU ook in dit gat springen.

Ik ben zelf een fervent krantlezer en begin de dag met het snellen van de koppen van de FD, FT, NYT  en WSJ. Dat kan natuurlijk gewoon via de webpagina's, maar bij FT, NYT en WSJ hebben ze ook al een IPad apps, prachtig gewoon. Voor de FD ben ik nog steeds een groot fan van de Digitale Krant versie, je leest dan toch gewoon een krant. NRC heeft inmiddels ook een IPad apps die sind kort echt fraai werkt (maar, ik mis nog een bewaarfunctie of doorstuurmogelijkheid voor artikelen). Ik beken, ik lees inmiddels ook De Telegraaf via de IPad Apps. Grote voordelen van zo'n IPad krant: geen vieze vingers (het Ipad scherm wel, maar daar over zo meteen meer), geen gesjouw met kranten en de buren in de trein krijgen niet voortdurend een krant in de ogen.

Verdwalen kan ook niet meer met de IPad 3 g omdat er een ingebouwde googlemaps in zit (zie onder nadelen voor het buitenland gebruik).

Een van mijn redenen om te kiezen voor de IPad was dat ik daarmee ook toegang kreeg tot Kindle boeken. De boeken die ik graag lees (kort gezegd Engelstalige economische literatuur) waren (nog) niet te verkijgen voor mij in Nederland via mijn Ilead, maar wel via Kindle en laat Kindle nu een Ipad applicatie hebben. In plaats van een grote stapel boeken onder de arm, alleen nog maar een IPad. Je hebt bovendien geen lamp meer nodig dankzij het ingebouwde licht (zie nadelen).

Mijn hobby is fotografie en ook daar is de IPad een feest voor, je hebt altijd je eigen elektronische fotolijstje bij je. Met behulp van de Apps Web Albums en Picassa kun je altijd je foto's laten zien. Je bent meteen die vervelende balken rechts en links bij staand gemaakte toto's kwijt, eenvoudig draaien..

Je begrijpt het al, ik ben niet ontevreden. Maar, zijn er ook klachten? Ja zeker, dat is Hollander eigen. Allereerst het scherm, dat zit voortdurend onder de vette vlekken, je blijft poetsen. Datzelfde scherm is in de zon gewoon niet leesbaar, wat de reclame van Apple ook zegt. Helderheid maximaal, het helpt niets. Een e-reader voor in de zon er naast is gewenst.  Het gebruik van verschillende e-mail accounts betekent dat je deze steeds apart moet openen, dat moet anders in een volgende versie.

De kinderziektes van mobiele data heb ik dankzij ons aller Mevrouw Nelie Kroes mogen smaken. Omdat ik mijn IPad op vakantie ook als vervanger van de Tomtom gebruikte (ik weet het nu: domdom), draaiden alle databundels door en kreeg ik geen data meer binnen. De comptabiliteit met Word is ook een probleem. het aanpassen via een mark up van een word document wordt niets. Dus, voorlopig de (kleine) laptop ook maar mee in de tas als het de bedoeling is met teksten te werken.

Mijn conclusie is: essentieel juristengereedschap, maar geen perfecte vervanger van de gewone computer. Overigens, het schijnt dat je met een IPad op afstand je gewone computer kan benaderen en gebruiken alsof je er achter zit  (via bijvoorbeeld Logmein). Als dat perfect werkt, ben je natuurlijk klaar en heeft de IPad helemaal zijn essential legal tool status bewezen, wordt vervolgd.

Update

Inmiddels ook een applicatie gevonden,  geinstalleerd en getest waarmee de IPad gebruikt wordt om een computer op afstand te bedienen.  Met zo'n apps wordt je Ipad in essentie een soort terminal voor je pc. Nu is dat op zich niets nieuws. In het jaar 1996 beschikt ik al over een laptop waarmee ik via het gsm netwerk kon werken alsof ik achter mijn kantoor pc zat. Nu 14 jaar later kan dat ook via de Ipad. Het werkt zowel via wifi als via mobiel netwerk. De snelheid is voor typen prima (in 1996 happerde het wel eens). Het mooi is dat je daarmee dus ook gewoon met Microsoft  Outlook, Word en Powerpoint kunt werken op je Ipad. Kortom via deze verbinding heb je alles bij de hand. Nu weet ik het zeker, de Ipad is een noodzakelijk stuk, gereedschap.

Overigens, via dezelfde applicatie kun je verschillende computers achter elkaar bestuderen, voor diegenen onder ons die, net als ik, verschillende computers hebben staan. Ik gebruik het met een oude computer met XP, een nieuwere computer met Vista , een kleine Asus EEE PC (ook XP) en een Sony S i3 met Windows 7.

 

 

 


Ipad versus Blackberry Playbook

29-09-2010

Blackberry kondigt de Blackberry Playbook aan. De Playbook moet de Ipad gaan verdringen. De Playbook wordt overigens eerst in 2011 beschikbaar, wordt kleiner dan de Ipad en zal het onderweg in het begin moeten doen met een bluetooth verbinding met de Blackberry (naast de wifi mogelijkheid). Maar, hij heeft wel twee camera's aan boord, kan met flash omgaan en doet ook meteen multitasking. Het zou om de eerste professionele tablet computer gaan. De playbook heeft ook een mini usb poort. Amazon kondigde meteen een Kindle applicatie aan.

Maar, Apple zit ook niet stil en zal volgens de WSJ van 28 september 2010 met een passende vervanger komen. Zie ook de video 1  en video 2 bij WSJ over de playbook. Vergelijk de berichten in de WSJ, FT en NYT. Zie ook Business Insider artikel, IPlanet.nl artikel (met mooie vergelijking tussen specs Ipad en Playbook) en de aankondiging in Gizmodo. Het FD komt als gebruikelijk de volgende ochtend met het bericht in de krant.

Overigens, ik ben benieuwd of het touchscreen van dit  Blackberry apparaat wel goed werkt. Mijn touchscreen van de Blackberry Storm (1e generatie) is een nachtmerrie vergeleken met de Apple Iphone en Ipad.

Natuurlijk volgen er meer, Dell komt volgens WSJ ook met een tablet uit

 


Madoff

22-08-2010

Over Madoff wordt van alles geschreven. Legal Houdini is gefascineerd door de fraude en verricht een uitgebreide studie. Voor de bevindingen van Legal Houdini zie het overzicht waarin een aantal boeken en andere bronnen over Madoff zijn vermeld, meest recentelijk onder meer het boek van Harry Markopolos, No one would listen. Op 8 augustus 2010 meldt de Financial Times dat een van de adviezen van Markopolos is opgevolgd, te weten het verhogen van het tipgeld. Natuurlijk heeft ieder voordeel een nadeel, er zullen goudzoekers komen die met fictieve claims komen, zie FT 8 augustus 2010. De opsomming geeft ook nadere informatie over de boeken van Andrew Kirtzmam, Betrayal, vlot geschreven maar uit 2009 en dus al weer achterhaald. Van recentere datum is het boek History of Greed: Financial Fraud form Tulip Manbia to Bernie Madoff, verschenen in Juli 2010. Een meer omvattend werk over fraude waarin de recente ontwikkelingen rondom Madoff niet ontbreken.

Zie ook onder Madoff links op deze website een aantal interessante links.

Zelfs in zijn huidige verblijfplaats, de federal correctional complex in Butner, NC,  is hij nog nieuws, zo blijkt uit en artikel van de New York Magazine.

Het nieuws in Nederland over Madoff wordt vooral bepaald door procedures rondom SNS. Zo won SNS in Mei 2010 een kort geding procedure van en tweetal beleggers (waaronder een bekende ondernemingsrecht hoogleraar), zo blijkt uit een bericht van 18 mei 2010 van het FD. De bodemprocedure sleept zicht voort. SNS stelde in juni 2010 een vrijwaringsincident in, zo blijkt uit het FD van 3 juni 2010. Ook op 16 Juli 2010 het Madoff schandaal weer van zich spreken in het FD. Twee feeder funds van Madoff, Fairfield Sentry en Faifield Sigma, inmiddels zelf ook failliet, dagvaarden SNS en klanten van SNS omdat deze voor het faillissement van deze fondsen ten onrechte gelden zouden hebben ontvangen. De klanten van SNS zijn boos en menen dat SNS actie moet ondernemen.

 


Verlies op investeringen en het toekenen van gevolgschade, een voorbeeld

08-08-2010

Kajeet, een producent van mobile telefoons vooor kinderen, slaagt erin om niet alleen haar oorspronkelijke investering van $ 8 miljoen in Auction-Rate securities van UBS terug te krijgen, doch overtuigt een arbitraal panel er van dat zij gevolgschade heeft geleden die tien keer de waarde van de investering bedraagt, zo blijkt uit een artikel van de WSJ van 5 augustus 2010. Het besluit van het arbitrale trio (als onderdeel van de FINRA) in case 09-03990, d.d. 3 augustus 2010, te vinden via het bijgaande internetartikel, is niet gemotiveerd, er wordt eenvoudigweg $ 80 miljoen toegekend.

Dat UBS aansprakelijk zou kunnen worden gehouden voor gevolgschade, was bekend omdat dit door de SEC was afgedwongen als onderdeel van de schikking die de SEC met UBS sloot in augustus 2008, vgl. het persbericht van de SEC, d.d. 8 augustus 2008. Deze schikking volgde op de aanklacht tegen de SEC ingediend tegen UBS, te vinden via de FINRA site (curieus genoeg lijkt de datum van de aanklant van na de schikking te zijn, te weten 11 december 2008). In de aanklacht werd UBS verweten dat zij haar klanten (investeerders) had misleid met betrekking tot de aard van een investering en ten onrechte niet had gewezen op de risico's die verbonden waren aan het houden van investeringen in zogenaamde Auction-Rate securities. Overigens, UBS was niet de enige, ook onder andere Citigroup, Morgan Stanley,  en J.P. Morgan Chase ontvingen aanklachten en schikten.

Auction-Rate securities zijn obligaties doorgaans uitgegeven door (quasi) overheden met een lange looptijd, maar waarvan de rente via een zogenaamde veiling mechanisme met een zeer grote regelmaat wordt herzien. Deze veiling moest er (in theorie) voor zorgen dat er liquiditeit in deze lange investeringen bestond. Daarbij werd wel veronderstelt dat de veiligen ook altijd slaagden. In de praktijk was dat ook zo, maar toen de krediet crisis uitbrak werd het steeds moeilijker en op 13 februari 2008 bleek dat een groot aantal veilingen niet meer slaagden. Daardoor bleven de investeerders met het papier zitten, waarbij men ook nog verliezen op de waarde leden omdat de perceptie van de markt van de waarde van deze effecten wijzigde. Zie voor een uitgebreide toelichting de website van Saber Partners over de ARS, een van de partners van Saber, Joseph Fichera wees in 1991 al op de risico van de ARM. Zie ook de History of Greed door David E.Y. Sarna (2010), hoofdstuk 29 waarin Sarna opmerkt dat het vreemd is dat zo weinig aandacht in de pers is besteed aan dit schandaal. Hij verklaart het door het feit dat het hier om ingewikkelde materie zou gaan.

UBS (en de andere financiele instellingen) schikte(n) en nam(en) voor zeer grote bedragen de ARM terug van investeerders tegen betaling van de nominale waarde en accepteerde(n) ook dat de investeerders via een arbitrage gevolgschade konden claimen. Het lijkt waarschijnlijk dat er nog meer van deze gevolgschadeclaims volgen. Vergelijk de websites: www.auctionratepreferreds.org  en Stockbrokerfraudblog voor meer info. In oktober 2010 komt een boek uit van Phil Trupp waarin het verhaal van de ARM wordt verteld.

In veel contracten wordt dergelijke gevolgschade uitgesloten. Deze uitkomst van de arbitrage toont nog eens dat hoe verstandig dit is en hoe men moet opletten indien men vervolgens wordt gevraagd deze gevolgschade alsnog te willen vergoeden.

 


Faillissementsproof bewaren of credit default swap

23-05-2010

OPG heeft een investment management agreement met State Street Global Advisors. In deze overeenkomst is een garantie opgenomen dat State Street Global Advisors er voor zorg zal dragen dat de activa van OPG die zij onder beheer krijgt, bankruptcy remote gehouden zullen worden.

Een deel van de activa wordt belegd in een fonds dat  indirect beheerd wordt door State Street Bank. Door dat fonds wordt Lehman Brothers als Prime broker gebruikt. De administrators van Lehman stellen zich (kennelijk) nu op het standpunt dat de investeerders in het fonds uitsluitend een concurrente claim hebben op Lehman Brohers. OPG stelt zich op het standpunt, volgens de Rechtbank Amsterdam terecht, dat State Street in strijd met de garantie heeft gehandeld.  Alhoewel het op basis van uitsluitend de feiten zoals opgenomen in het vonnis van de rechtbank gevaarlijk is om tot een conclusie te komen, vraag ik me toch af of deze lezing wel de juiste is.

Ik zou menen dat de garantie er uitsluitend op gericht was de investering in het fonds zelf bankruptcy remote te laten houden. Ik kan me moeilijk voorstellen dat State Street Global Advisors heeft bedoeld met de garantie een credit default swap te schrijven ten behoeve van OPG voor alle tegenpartijen bij de investeringen. Uit het FD van 20 januari 2010 leid ik af dat OPG kennelijk niet op de hoogte was van het feit dat het fonds securities lending deed met Lehman. Dat is naar mijn mening niet zozeer een bewaar issue maar een vraag van investment guidelines. Ik weet niet of er hoger beroep wordt aangetekend. De Nederlandse rechter is kennelijk wel de enige waarbij OPG terecht kan. Bij de US rechter kreeg OPG het lid op de neus, eenvoudigweg omdat de Nederlandse rechter als bevoegde rechter was opgenomen. 

De zaak is volgens een bericht in het FD  van 22 maart 2010 geschikt. Details van de schikking zijn niet bekend gemaakt.

Onlangs werd in de JOR (2010/110) een annotatie van Van Setten gepubliceerd, die ook kritisch is over de uitspraak van de Rechtbank.


Herstructureringen

20-03-2010

In de huidige crisistijd vinden er heel wat herstructureringen van ondernemingen plaats. Legal Houdini gaf op 9 maart een presentatie over herstructureringen bij het Nederlandse advocatenkantoor Boekel De Neree. Een exemplaar van de sheets die hij daarbij gebruikte, vind u hier. In zijn presentatie verwijst hij naar het begrip feedback loop van Robert Shiller en de invloed daarvan op de economie. In het FD van 20 maart 2010 is een artikel van Robert Shiller opgenomen over de feedback loop.


Too Big To Fail

18-03-2010

Het faillissement van Lehman in September 2008 wordt alom gezien als de katalysator van een nieuwe ronde in de crisis. Andrew Ross Sorkin, een New York Times journalist, doet in zijn boek Too Big To Fail verslag van de teloorgang van Lehman. Dit is een levensechte thriller en vertelt het verhaal van de gebeurtenissen zoals deze zich afspeelden in 2008. De auteur beschrijft vanaf maart 2008, toen de zon nog scheen bij Lehman, de weg naar de afgrond van dit instituut. De beschrijving loopt door tot aan de Chapter 11 aanvraag en de dagen daarna toen Merill Lynch werd gekocht door Bank of America en AIG werd gered. Dit boek is met name zo interessant omdat Sorkin in staat was onder de belofte van anonimiteit, veel nauw betrokkenen te overtuigen dat zij hun verhaal moesten vertellen. Sorkin is erin geslaagd al die (naar ik begrijp vaak tegenstrijdige) verhalen te combineren tot een thriller, waar je midden in zit. Omdat de betrokkenen begrijpen dat ze geschiedenis aan het schrijven waren, maakten velen uitgebreide aantekeningen. Sorkin kreeg ook toegang tot de agenda´s van twee van de hoofdrolspelers, Paulson, secretary of the Treasury and Geithner, Federal Reserve Bank of New York. Een absolute aanrader indien je wilt weten wat en hoe het gebeurde. Ik was persoonlijk het meest gegrepen door het deel waarin wordt beschreven hoe Geithner en Paulson trachten de markt te stabiliseren door consolidaties af te dwingen. By making them ever bigger, they could not fail? Time will tell. Sorkin onthult in zijn boek dat hij Barbarians at the gate zijn favoriete business boek is. De Financial Times review van zijn boek is helder, Sorkin outperformed the Barbarians. Over Lehman zelf zal nog veel worden geschreven. Zo ligt sinds November 2009 de in September 2008 met goedkeuring van de Bankruptcy Judge gesloten deal met Barclays om een stuk uit het faillissement te kopen onder vuur omdat Barclays het veel te goedkoop zou hebben gekregen. In Januari 2010 sloeg Barclays terug, men claimt dat Lehman meer geld zou moeten betalen. Ook  over de overname door Bank of America van Merrill Lynch wordt inmiddels geprocedeerd door ABP, zo blijkt uit het FD van 17 maart 2010. 

In maart 2010 kwam het rapport van de examiner uit over Lehman. De Wall Street Journal verzamelde pakkende quotes. Er zullen nog vele procedures volgen.


Credit Crisis Overzicht

14-02-2010

Legal Houdini heeft zijn overzicht van de credit crisis wederom bijgewerkt, zie overzicht  Het overzicht geeft  een beeld van wat er zo allemaal geschreven wordt op het gebied van de credit crisis.


Fraude

04-01-2010

Omdat de Madoff zaak veel vragen onbeantwoord laat, bestudeerde Legal Houdini verdere literatuur over fraude, onder andere een aantal Amerikaanse artikelen over Madoff, de boeken Beleggen in gebakken lucht en de Vastgoedfraude. De bevindingen van Legal Houdini zijn hier te downloaden. 


Choose your language
Nederlands | English
Zoeken
 

Case 12/12

Onderhandelingscursus

Het kunst van het onderhandelen, een praktische handleiding gecombineerd met een theoretische onderbouwing afgesloten met en onderhandelingsgame.



Lees de hele case

Nieuws

Contact

Legal Houdini
Mobiel +31 651283011
info@legalhoudini.nl